Saturday, October 22, 2011

1. Jerusalem Kisiatna.

                                     1.Jerusalem Kisiatna
              NANG in tui lai taka nopsakna tawh kipawl nate thei lecin nang
ading a pha ding hi. Tu-in ahih leh, na mittang pan a kiseel hi.
Bang hang hiam na cih leh, na galte in na kimkotah kan bawlin hong
uumcip a, mun khempeuh pan hong khakcip ding uh hi. Nang a kipan
na sunga a om na tate leitungah a kipuksak ding ni a hong tung ding a;
na sung a suang khat tungah kiciang suang khat beek a omsak kei ding
hi. Bang hang hiam cih leh, Pasian hong hawhna hun na thei kei hi.”Luka
19: 41-44.

              Olive mual dawn pan Jesu in Jerusalem khua ensuk hi. Hoih-in
daai hithiat hi. Tua hun pen Paisan Pawi laitak hia, mun tuamtuam pan-in
Jakob’ suante-in tua pawisiim dingin hong ki kaih khop laitak uh ahi hi.
Huan sungte, losel tawh akituam khualzinte’ buknote kilamna, mual pawnte
lak panin a cialcial-a ki bawl mualneute, athupi kumpi innte, leh Israelte
khuapi kulhpi te hong dawkkhia hi. Zion tanu-in ki saktheihnatawh,
“Kumpinu ka hi hi, dahna ka thuak kei ding hi. It huai-a, hun paisa
khempeuhah vantung’ deihsakna tawh amah kiphatna la: ‘Kumpi’ lianpa
khuapi, leilu lam-a om ama maul siangtho Zion Mual in leitung khempeuh’
lungdamna ahi hi,” aci hi. Late 48:2. Biakinnpi alianpi in kimu hi. A
tumkuan nizangin a kham kongpi leh akawm suangte taan a, a biak inn
khum leh tausang lengin ate dialdial hi. Jews minamte ki-saktheihpih “Meel
hoih kicing” (18) biakinn ahi hi. Israel’ suan leh khakte in pahtawi loin a
omthei diam! Jesu in thudang khat na lunggulh zaw hi. “Khuapi hong nai
ciangin khuapi en-in Jesu a kap hi.” Lk. 19:41. Zawhna leh kipakna tawh
ahong lut sung mahin, nisuh hiangte tawi-a, Hawsanna cihna aw in mualte
thawn a, mi tul tampi in Amah Kumpipa ci-a, a uapna apiak hunsung mahin
Honpa pen dahna lianpi-in atuam hi. Jesu, Pasian Tapa, Israelte adinga ki
khaam Topa, sihna zo-a hansunga ki khumcipte akaitho Topa-in khitui
luangin, a dahna lian mahmah ahih man-in, anan zawhlo khuisatna hong
thuak hi.

              Amasuan theilua ahih hangin Ama adingin akhitui luanglo hi.
Gethsemane huan-a lunggimna lianpi hong manawh hi. Kum zatampi
meihal biakna adinga akikai gante alutna Tuu kongte ki mu thei hi. Tua
kong vang mah ah Amah zong “A go dingte mai-a a ki paipih tuuno a
hi hi” cih thu a hong tung ding hi ta hi. Kalvary mual singlamteh omna
mun zong gamla lo hi. Khuamialpi in atuamna tua lampi ah mawhna
adingin ki pia-a a pai ding hi ta hi. Ama aituam thuak natna hanga a
dah hi lo hi. Jerusalem a, mi tul tampite thupha pia in ahonkhia dinga
ahong paina mite-in saanglo, kisik nuamlo, atheihtheih lohna hangin a
kap ahi zaw hi.

              Kumtulval sung Pasianin teeltuamte tungah a piak thupha, kep
tuamna angah amite omzia Jesu-in telmuh hi. Pasian Tapa akigawhna
ding lim alak kamciam tapa Isaac in nial selo-in gangawhna tau a zuatna
mun Moriah mual zong mu hi. Tua lai-ah thuciamna thupha leh Messiah
piak ding kamciam pen a muan huai thu-um Abraham tungah kikipsak
hi. Pian 22:9, 16-18. Ornan buhphual a biakna meikhu-in vantung
dong kahto-a asusia ding vantung mite’ namsau a heii khiat sak hi (1
Khangsimna 21) Tua in mawhneite adinga Jesu kipiak khiatna leh Palai
(19) sepna lim a hi hi. Leitung buppi mai ah Jerusalem pen Pasian in
pah tawi hi. Topa in “Zion a teel hi”. “Amah in Ama teen nading in a
deih hi.” Late 132:13. Tua mun ah khangtampi sung kamsaangte in
thupuakte na hilh uh hi. Siampite in anamtui haalte uh veii-a, mite
biakpiak thungetna leh namtui meikhu Pasian mai-a a kahtohna mun
zong ahi hi. Tua mun pen Pasian Tuuno lim ala nisial-a tuuno sisan
tawh a kithoihna mun ahi hi. Jehovah Pasian-in Hehpihna Tokhom tungah
meilom tawh amite aom pihna mun zong ahi hi. Tua munah vantung
leh leitung kizopna kahlei kiphut hi. Johan 1:51; Piancial 28:12. Pasian
vantungmite asuktuah akahtohna tua kahlei-in a Siangthopen mun tun
nadingin mite ading lampi ahi hi. Pasian’ thuciamah Israelte namuanhuai
uh hileh Jerusalem in teeltuamza taan ngeilo ding uh hi. Jer. 17:21-25.
Teeltuam mite nung tolhin lang pang uh hi. Vantung’ khualna nial uh a,
angahuh hunphate lopthop bawl-in a zawntat uh hi.

              Israelte-in “Pasian sawltakte simmawh-in, a thupiakte neubawl
uh a, a kamsaangte a nial uh hi 2 Khangsim 36:16, 15. Topa in “a migi
leh a lungduai, a thusiam leh a thumaan”na amite tungah nalak lai veve
hi. Paikhiat 34:6. Nial den napi-uh na khual den hi. Pate in tate hehpiha
a kepna uh sangin Pasian in “A kamtaaite samin apai sakna tawh a
khualna na lian zaw hi. Pasianin amite leh a tenna khuapite it hi. Lampi
hilh-in, zolin, taai zel napi manglo uh hi. Vantung pan piakkhong lian
penpen leh a hoihpenin Tapa ahi hi.

               Pasian’ Tapa tekmah a kisik nuamlo khuapi azol dingin ki paisak
hi. Khristin Israelte Izipt panin lenggui hiang limci laak bangin na ci-lak
a (Late 80:8), Ama khut mah tawh lawkite hawlkhiat sakin “leihoih
mualno tungah” a suan hi. (20) A kiimah daai kai-in a vil hi. A hah
akem dingin Anasemte a sawl hi. “Ka leeng huan ading bang ka bawl
beh thei lai diam? Ka hih ding a kisam lai bang om hiam?” ci hi. Isa.
5:1-4. “Leenggah hoih gah ding” lam-en napi “gam leenggah hong gah
a,” gah phat theiha, ataksuak theihlai khak leh cih lam-etna tawh Amah
mah a hong pai hi. A leeng phungte phung vuh a, a hiang keute hah
siang-in, Ama suansa leengphung puah ding gim thei lo hi.

              Kum thum sung Ama mite lakah minthanna khuavaak tawh hong
teng hi. Amahin “A paina khempeuhah thupha bawl-a, dawi bawlsiatte a
dam sak hi,” Sawltak 8:38. Lungsim kitamte khui a, a ki-heencipte phelkhiaa,
mittawte a mituh vaaksak-in, khebaaite lampai sak-a, bengngongte khua
zasak-in, a phaakte siangthosak-a, misite hingkiksak-in mizawngte
hotkhiatna thu a hilh hi. Lk. 4:18; Matt. 11:5. A migitna aw tawh
mikhempeuh a kibangin sama, “Vangik pua-a a gim mite aw, ka kiangah
hongpai ta-un, tawldamna ka hong pia ding hi,” ci hi. Matt. 11:28.

              A thupha bawlte gitlohna tawh thuk uha, Ama itnate muhdahna
tawh a thuhkik uh hangin, (Late 109:5) Amahin agitngei-in amigi hi.
Hehpihna angente peuh mah nolh ngeilo hi. Nisimin, inn neilo, zahpihna
leh thusimlohna tawh aki bawl hangin milunggimte hehnem-in, a
taangsamte huh-a, nuntakna letsong a saan’ theih nading-un bawlsak
den hi. Thumang nuamlo mite-in Athusiamna a nolh ciangin genzawhloh
itna leh hehpihna tawh a thukkik zel hi. Ahih hangin Israelte-in tua a
Lawmhoihpenuh leh Huhpa kiang panin a ki heiikhia uh hi. Ama
thusiamnateng simmawhin Ama makaihnateng nuihsan uha, A thu
kuppihnate a zahpih uh hi. Amau adingin lam-etna leh mawhmaisakna
hunphate bei hanhan a, Pasian hehna haai zong hongdim dektak ta hi.
Khang tampi dung zui-a lampialna leh langpan’na meiilomte hong ziing
semsem a, tu-in lungkhamna meeivom lompi-in mawhbawlte a khuhcip
ding hita hi. Agimthuakna panin a huukhia thei PA awlmawhlo uh a,
tawng gawp-in nolh uh a, singlamtehah a khai ding a hi ta uh hi. Kalvary
singkhuam (21) tungah Khrist a khai uh ciangin Pasian’ thupha
piaktuam, teeltuam minam hihna pen Israelte tungpanin a kilakhia ding
hita hi. Leitunga sum khempeuh sangin khakhat bek amai man’ na in
ciangtan neilo supna hi zaw a, Khristin Jerusalem khua buppi-ii
thuakding gimna mukhola, khatvei lai-a a khuabup, a minambup-a Pasian
teeltuam Ama sumkhuk ahi ngei pen, en-in na a sa mah mah hi.

                Kamsaangte zong Israelte’ lampialna leh mawhna hanga a
thuakuh gimnate, aguak suaknate hangin a kap uh hi. Jeremiah in, “Topa’
tuu honte kiman-a, a ki thatte adingin ka mit in khitui tuikhuk suak leh
a sun a zan-in kapin ka tam lo nuam hi,” na ci hi. Jer. 9:1; 13:17. Tua
hia, kum khat hilo a khang paisuak amusuakpa in bangzah in lunggim
ding hiam? Amah in sawtveipi Jehovah’ teen’na mun ahi khuapi susia
ding namsau a lek vantung mi a mu hi. Olive tangdung pan-in a sawtloin
Titus leh a galkapte-in a luahding munte khawng a en hi. Siangthomun
leh a bikhalaap khawng a galmuh hi. Galte-in kiimuum-a daaipua pana
a vilna munding khawngte khitui mualtuangsa-in a en hi. Galkapte
gualzawhna tawh asikcipna husa a za hi. A ki-uum cip khuapi sungah
nupite leh naupangte gilkial anduh-a kahna aw a za hi. A
innhoihpipiteuh, a kumpi innte, a tausaangteuh mei in kaangtum-a,
meikhu leh meivu asuak mukhol hi.

             A khangkhangin ensuk a, Thuciam nei minamte-in mi’gam, mi’lei
tengah “tui gei sehnel tunga teembaw kisia bangin” aom a mu hi. A
mite tunga kibuak ding thuaksiatna mu a, hehna tawh thu a khen ciangin
amaute beeltawdat bang hi ding cih a thei hi. Tua manin Sianmanglungduai
in itnalian leh dahpih kammal tawh “Oh, Jerusalem, Jerusalem,
nangmahin kamsangte na that a, a hong kisawlte suang tawh na
deeng a, akpi in a note a kha nuai-a a kaihkhop bangin tamveipi kong
huai hangin nang na ut kei hi”, (22) Matt. 23:37, na ci hi. “Oh, minam
dang khempeuh sangin a ki deihsak zaw minam aw, na tunga hong tung
ding thu leh nang’ ading ahi nopsak tawntungnate thei hi le teh hoih
mah ding hi ven! Thuman nasem vantung mite kho niloh dinga, na ki
sikkik nadingin hong sam ngitnget napi ing, na mangkei hi. Sawltakte,
kamsaangte bek hong sawl hilo inga, Israelte Misiangthopa, note Honpa
nangawn kong sawl hi a, nang mah in na nial a, na nolh khin zo hi.
Kisiatna na thuak leh nangma teel a hi hi. Notein nuntakna nangahtheih
nadingun Ka kiangah nong painuam kei uh hi.” Johan 5:40.

               Jesuin Jerusalem a et ciangin thu-umlo, lungkhauh-a, a lehpan
leitungbup limciing leh Pasian thuk kik thukhenna manlaanga a tun’
nadingin a bawl bang bek in a mu hi. A puk minamte thuaksiatnate in
amah dah sak lua ahih man-in, dahna tawh atam lo khia khia sak hi.
Mihingte’ gentheihnate, khituite leh sisante ki ciaptehna laibu mu a, A
lungtangah leitungte thuaksiatna gentheihnate khasiatlua-in, suakta thei
le-uh deihsak mahmah hi. Ahih hangin tua gimnate A khut tawh a daal
sak ding deih-a a ngen tawm hi. Hih mite suahtakna apiaktheih nadingin
sihna nangawn hong thuak hi. Ahih hangin nuntakna angah nuam mi
tawm bek a hong pai uh hi.

                Vantung vanglianpa a khitui luang hi. Mong neilo Pasian Tapa,
lunggim in kuun hi. Vantung khempeuh dip kua hi. Omzia khempeuh
mawhna in vukcipta a, Pasian thukhamte palsatna pan hotkhiat kik
nadingin mong neilo vangliatna nangawn in haksa sa hi. Jesu in hunbei
hun dong en suk a, Jerusalem ki siat lai-a khemnate bang vive mah
leitung in thuak suk suk ding cih a mu hi. Judahmite’ mawhna lianin,
Khrist a nialna uh hi a, leitung bup Khristiante mawhna lian penin
Pasianin van le lei-a ukna thukhun a nial nopna uh ahi hi. Jehovah’
thukham pen ki-simmawh dinga, kinuaisiah ding hi. Mawhna tawh
kidiah, Satan’ sila a (23) suak, nihvei sihna khuk sungah a kia ding
mimaktampi-in thumaan awlmawh loin amau khangin thukhenna
thuakciat ding uh hi. Ngawngkhauhin kimuhmawh bawl uh hi.

              Paisan pawikhaam-ma ninih lai-in, Judah makaite kawkgawp-a
Biakinn pan hong paikhiat khit ciangin, A nungzuite tawh Olive mual
lopa eng dildial tungah hong pai-in khuapi hong galet uh hi. Khuapi
kulhte, a tausaangte, leh a kumpi innte a hong en pha kik hi. Biak
innpi’meel hoihna tee ziahzuahte meellawm takin a thupi sianthona lukhu
tua mual siangtho a ki khusak bangin a mu hi.

             Tu-ma kum tulkhat lai-in laphuakpa-in Pasianin Israelte
deihsakin, Ama teen’na biakinnpi a pahtawina hih bangin a na phuah hi:
“Salem khua sungah Ama Biak innpi om a, Ama teen’ na in Zion a hi
hi.” Late 76:2, na ci hi. “Amah in Judah minam teel a, Zion mual a it
hi. Ama Biakinn pen Kumpi inn bangin a lam hi,” Late 78:68, 69 ci hi.
Biakinn masa in Israelte picin’ pen hun a aki lam ahi hi. David in biakinn
lam nadingin na tampite na kai khawm hi. A lamdan ding pen Pasian
geel ahi hi. 1 Khangtang 28:12, 19. Israel kumpi laka a pil pen Solomon
in innpi azawhsiang dong lam hi. Leitung bup-a inn kilam ngei khempeuh
lakah athupi pen hi. Ahih hangin Topa in kamsaangpa Haggai tungah
akilam nu nung Biakinn tawh kisai-in, “Biakinn thakin a lui sangin hoih
zaw thupi zaw ding hi.” “Mi namkimte ka lok dinga, minam
khempeuhte’ Lungulhpa hong tung ding hi. Hih inn pen minthanna
tawh kadim ding hi, mipite Topa in ci hi.” Haggai 2:9,7.

              Nebukadnezzarin Biakinnpi a suksiat khit, Khrist hong pianma
kum 500 lai-in kum 70 saltaanna pan ahong ciahkikte-in nuntak kai
nawnlo agamuh hong zuankikin alam uh ahi hi. Solomon’ lam Biakinnpi
a thupina a mu piteek puteekte-in akilamthak amuh uh ciangin a masa
sangin ginalozaw ahih manin akap uh hi. Mite lungsim puakzia
kamsangpa-in a genna ah,””Ni danga biakinn a hoihdan a ciamteh theilai
na om uh hiam? Tu-a pen bang ci nasa uh hiam?” ci-in dong hi, Haggai
2:3; Ezra 3:12. Tua ciangin a nunung Inn’ minthanna in a masa’ (24)
aa sangin thupi zaw pek ding a hihna kamciam kipia hi.

             Ahih hangin mite muhna panin, a nunung biakinn agolna,
athupina, Pasian’ ompihnate in amasa baan lo hi. A aapna ah zong
Vangliatna in meiilom banga a uapna zong omlo-a, vantung’ vangliatna
in aompihna kilanglo hi. A biakpiakna akaangtum dingin vantung panin
zong meikuang hong kia suklo hi. Siangthobel mun-a vantungmite zong
Shekinah meiipaak in tuamlo a, Thukham kuang, Hehpihna Tokhom
leh tetci pan’na suang peekte zong om lo hi. Siampipa’ phuisam laitakin
Jehovah’ lungkimna apulaak dingin van awging zong kiza lo hi.

              Pasianin Haggai tungtawn-a a piak kamciamte kumzatampi sung
amawkna takpi asuak hi. Kamsangpa gente theitellopi-in kihaibawl
theilai uh hi. A kilamkik Biakinnpi pen Jehovah minthan’na meiipaak
tawh ki pahtawilo ahih hangin Pasiante lakah Khatin hong om pih hi—
tuapain mihing asuak Jesu Pasian ahi hi. Nazareth mipa-in
siangthomunte-ah thuhilha, cinate damsaka, A biakinnpi-ah minamkimte’
Lunggulhpa a hong tungta hi. Khrist hong paina hang bekin Biakinn
nunung pen amasa sangin a thupi sakzaw hi. Ahih hangin Israelte-in
tua vantung’ Letsong nial uh hi. A kiniamkhiat Topa-in tua Biak-inn’
Khamkong pan a pusuah ciangin minthanna in zong biakinnpi nusia ta
a, “Na inn uh mi omlo gam simthamin ki nusia hi”ci-a Honpa’ gen a
tun’na a hi hi. Matt. 23:38.

              Biakinnpi kisusia ding hi, ci-a Khrist hilhkholhna pen
nungzuipite-in lamdangsa hi. Agennopna a kicing in theinuam uh hi.
Tua innpi akizep nading in kum 40 beia, neihsa, thatang leh siamna
siitloin kiseem hi. Herod-lianin Rome mi leh Judahmite hauhna phaltakin
zeka, leitung-bup kumpipa in zong ama aituam sum tawh huh hi. (25)
Golpipi-a seksa Marble suangpaakte Rome hong tun a, tuate tawh akilam
inn pen anungzuite in a Topa uh kiang ah, “En in, hih suangte bang
suang hi a kibangci lam hiam?” ci uh hi. Mk. 13:1

              Nungzuite paunate Jesu in mulkim huai takin dawng hi, “A
mantakpi ka gen in ah, hih suangte khat tungah khat ki thuap nawnlo
zah-in ki susia ding hi” Mt. 24:2,3.

              Khristin leitungbup ukna tokhom aluah nadingin thumanglo
Judahte gimna pia-a, Rome ukna pan aminamte ahotkhiat nadingin
Jerusalem khuapi susia gawp ding dan-in nungzuite in seh uh hi. Topain
nihveina ahong paiding thu agen a hi hi. Jerusalem tungah thukhennathu
a gen ciangin ahongpai nading thu-ah alunggim leuleu zel uh hi. Honpa
kimum in Olive mualtungah hong ki kaikhawm uh a, “Topa, hih thute
bang hun in hong piang dinga, Nangma nong pai kik ding leh leitung
bei dingte bang lim-in hong kihil ding hiam?” ci-in a dong uh hi. Mt.
24:2, 3.

              Tua laitakin nungzuipite-in Honpa’ thuakna ding, asih zia ding
leh Biakinnpi aki siat nading theisiam uh hileh linglawng lua ding thei
in, akhualna tawh mailam thupiang dingte amaute tung ah na iim hi..
Khrist in hunbei ma-a apiang ding thute tom gen suk hi. A gen thute
telsianglo uh hi. Ahih hangin tua thute atangtun ciangin hilhcian kulloin
thei ding uh hi. Tua genkholhnate in khiatna nih nei-a: Jerusalem
kisiatna in leitung bei cianga a lauhuai nateng’ lim alakkhol zong ahi hi.

              Jesuin nungzuite kiangah, lampial Israelte—Messiah nialin
singkhuamtungah akhailumte—tunga thu kikhenna zia, leh angah ding
uh mawhna thaman agen ahi hi. Mang ngilh theihloh ding lim lamdangte
in tua thute pianma in akihil khol khol ding hi. Lipkhap huai hunte in
nawhsa-in hong nawk ding hi. Honpa in a nungzuite a hilh (26) kholhna
ah, “Kamsangpa Daniel in a gensa a lakhiading-kihhuaina in mun
siangtho ah ading na muh uh ciangin Judea gama om mi mualtung ah
taai ta hen”, Mt. 24:15, 16; Lk. 21:20, a ci hi. Rome milim biakna
dialkhaite Mun siangtho ah kiphut ding hi; tua mun siangtho in khuapi
kulh pualam zaipi huam hi. Tua hun ciangin Khrist nungzuite taai khiain
suakta thei ding uh hi. Tua limte akimuh ciangin a suakta nuamte in
zia-man ding hi nawn lo uh hi. Judea gambup hita leh, Jerusalem mah
pan hitaleh, tua lim ahong kidawk ciangin thakhat-in taai kul ding hi.
Innkhum zaang-a aomte nangawn in inn sunga van manphate la dingin
a va lut kik nading hun om nawn lo hi. Lolai-a naseemte in zong
anasep sunguh sun nisa-a a khua-ul huna asuahkhiat a puantungsilhte
uh lak nading hun omlo hi. Tua hun sungah ki ze-olsak kullo hi. Aki
zekaai sak uh leh taangpi kisiatna-in amau lapman ding hi.

              Herod in a uk lai-in Jerusalem khua pen a meel hoih bek thamloin
tausangte, kulhpite, leh galdalnate ki lama, suksiat pak zawh ding hi lo
ahih man-in,tua hun a khua ki siatcip nading a gen khol mipa pen Noah
in ama hun-a tui ciin patau a taangkona bang bek a hi hi. Ahih hangin
Khrist in, “Van leh lei mang thang ding hi. Ka thu bek a mang thang
ngei kei ding hi”, Mt. 24:35, ci hi. Bang hang hiam cih leh, amau mawhna
hangin Jerusalem pen ki nusia ta a ngawng khauh-a, a sawl man’ lohna
uh thaman ding sihna pen ki tel muh thei ta hi.

              Topa in kamsang Mikah tungah, “Hih thu za dingin kong ngen
hi. No Jakob innkuan lutangte leh Israel makaipite in thukhenna maan
na peel uh a, thu teng na lum let uh hi. Zion pen sisan tawh na phut uh
a Jerusalem pen mawhna tawh na lam uh hi.Thukhen mangte in sumgolh
ngahna ding bekin thu khenin, siampite in hong kicial ciang bek-in thu
hilh uh a, kamsangte in sum thalawhna bek in thu a gen uh hi. Tua bang
pipi mah Topa muangin a kinei uh a, Topa in hong ompih hilo hiam? Ih
tungah siatna hong tunglo ding hi” ci uh hi. Mikah 3:9-11.

              Hih kamsangpa kammalte-in amau lah dik a kisa veve Jerusalem-
a mi nin a kih huai, te omzia tellah(27)mahmah hi. Pasian thukhamte
phincil takin zui-a, a kineih laitak nangawnin thukham-ii deihna bulpi
teng a palsat khinzo uh hi. Amaute-in Khrist mudah uh hi. Bang hang
hiam cih leh, Asianthona leh kiciatna-in amaute mawhnateng ki dawksak
lua hi. Amau mawhna hanga hong tung buainateng, “Nang’ bawl hi”
ci-in ngawh zaw sop uh hi. Mawh baang het lo hi cih thei napi uh in a
minambup uh-ii lungmuan nadingin Amah a sih kul hi, ci uh hi. Jews
makaite-in, “Hih bangin om-om sak lehang mi khempeuh in Ama thu
um ding uh a Rome kumpite in i Biakinnpi hong suksiat sak in ih minam
bup zong hong sugawp ding uh hi” ci uh hi. Johan 11:48. Khrist ki that
leh a minam bup uh kilomkhat in thahat zaw ding ci uh ahih man-in a
Siampi Lianpa uh khensatna zawm-in minam bup siat ding sangin mi
khat sih ding hoih zaw tham hi ci in kizo uh hi.

              Tua bangin Jews makaite in “Zion pen sisan tawh phut uh a
Jerusalem pen mawhna tawh a lam uh hi.” Mikah 3:10. Amaute mawhna
lak ahih manin amaute Honpa a thah uh ciangin, ei pen Pasian deihsak
tuam minam hi hanga Topa in i galte khut sung pan hong honkhia ding
hi, ci-in amau leh amau ki dik sak uh hi. “Tua ahih man-in, Zion pen loin
ki kho dinga, Jerusalem pen nin buakna suak-in, inn kilamna mual
zong gam maang tuulak-a mun saangte bang ding hi” kamsangpa in na
cih beh lai hi. Mikah 3:12.

              Khrist mah mah in Jerusalem kisiat nading a pu laak khit kum
40 phial phial dong Topa in tua khuapi leh a minam tunga a thukhenna
sotto lai hi. Ama thupha nial a Ama Tapa a thatte tung ah Pasian
lungduaina pen lamdang mah mah hi. A gahlo singkung thugentehna
pen Pasian in Jews minamte a muhna dan ahi hi. “Phuk lel un, bang
hangin leitang nawngkaai sak hiam?” ci in thu ki piakhin ta (Lk. 13:7 )
hi napi Pasian thusiamna tawh hun tawm kipia lai hi. Jews mite lak ah
Khrist-ii nasep leh migitna a thei nailo omlai hi. A pate in a nolhsa uh
hamphatna leh khuavaakte atu atate’n ngahzo nawnlo uh hi. Sawltakte
(28) leh a pawlte thuhilhna tawh Pasian in amaute khuavak pia lai hi.
Amaute in Khrist hong pianna leh A nuntakna bek hi lo A sihna leh A
thawhkikna ah hilhkholhna bang ci tun’ cih a muh theih nading uh hun
pia lai hi. A nute a pate uh mawhna hang in a tate ki mawh sak nai lo hi
napi, tua khuavaak thei uh a amau khanga a kipiak beh khuavaak omte
na nial lai lai uh ahih man-in amau mah mah in a nu a pate uh’ mawhna
siimpih-in, tua mawhna haai adim to sak uh a hi hi.

              Jerusalem tunga Topa’ lungduaina leh a ngak-ngakna teng pen
kisik nuamlo a ngawng khauh ahihna uh kipsakna suak lel mawk hi.
Amaute in Jesu nungzuite tunga a gitloh luatna, amuh dah luatna uh
tawh a nu nung pen thusiamna nangawn zong a nolh kha ta uh hi. Tua
ciangin Pasian in Satan leh a vantung misualte a dal sakna leh a kepna
vaang zong la khia ta ahih man-in, a minam bup un kep loh-in ki nusia
a, amau teel a makaipa’ ukcip-in om ta uh hi. A tate un siatna adalsak
dingpa ahi Khrist migitna nuihsan uh a hih man-in, siatna in a mau ukcip
ta hi. Satan in a sia thei tawp-in mite a nen niam hi. Tangkhia thei
nawn vet lo ding dinmun leh mihing vaihawm theih nawn loh ciang tun
ta hi. Git lohna leh gamptatna lungsim vive a lungtang sung uh ah dim
hi. A innkuan sung leh aminam sung uh ah a zawng ahau, a saang pen
leh a niam pen kikal ah, ki muanlahna, ki haazatna, ki muhdahna, ki
elna, langdona leh tualthahna tawh kidim ta hi. Mun khempeuh ah
khamuanna om nawnlo hi. Lawmta leh behta ki leh heek uh hi. Tate in
anu a pa te uh that uh a, nuta pata a ki that uh hi. Mite a uk mangte in
amau pumpi zongh ki uk zo lo uh ahih man-in gilo ngongtat mi a tang
sak hi. Jewte-in teci maanlo pipi taksanguha, mawh baanglo Pasian
Tapa mawh sak uh hi. Thumanlopi-a amawhsaknate uh hangin amau
nuntakna mah mah zong bulkip le galmuanna neinawnlo a suah uh hi.
Amau gamtatna tawh sawt veipi sung, “Ko maitang pan-in Israel
Misiangthopa bei sak un” ci uh hi. Isa. 30:11. Tu in amau deih ki pia ta
hi. Pasian zahtakna in amaute phawng zo nawn lo hi. Satan pen a minam
bup uh kumpi suakta (29) a, leitung ulian pen leh biakna lam thunei
pentenangawn akhutnuai mi suah ta hi.

              A galte uh zo thawh-in suh sak-in bawlsiat nadingin, thu nial
pawl tuam-taum makai te a kipawl uh hangin, a sawtlo in amau hatna
tek zangh leu leu in amau teng mah ki that leu leu uh hi. Amaute
ngongtatna pen Biak inn sianthona nangawn in dal zo nawn lo hi.
Biakna pia mite biakna tau mai ah that uh a, Siangtho mun nangawn
misi luangte tawh a niin sak uh hi. Tua banga tatsia mite in mitsisa leh
Pasian gen sia sa-in mipi mai ah, Jerusalem pen Pasian khuapi hi-a a
ki siat ding lau huai lo hi, ci lai dep uh hi. Amaute’ vangliatna a kip
theih zawk lai nadingin kamsang zuaute golh guuk uh a, Rome
galkapte-in a Biakinnuh kiimuum-uuta napi Pasian hotkhiat ding a
ngaklai uh hi. A tawpna ah Tungnungpenpa a kikal uah hong kikham
dinga a galte uh a zawhsak dingin um lai zen uh hi. A hangin Israel
in Pasian kepna sim mawh khin uh a tu-in a belh ding uh omnawnlohi.
Jerusalem, dah huai zen mah si maw! A sung lam pan ki tam khia ta
a, a tate uh ki thahna sisan in kongzingte san cip sak-in tua laitakin
midang galkapte in Israelte galdalna kulhpi uh sat paai in a gal haang
teng zong that khin hiau hi ven!

                Jerusalem kisiat naidng a Khrist in a gen kholh bang lian in tuin
taangtung ta a, “Nang’ tehna seu tawh teh-in nang hong ki pia kik
ding hi.”( Mt. 7:2.) ci-a Khris hilhkhol kammal teng Jews te in a
thuak uh hi.

               Cihmawh manthan vai vive a lak lim leh na lamdang dang a piang
hi. Zankim laitak in a om ngei lo khuavak khat Biak inn tung leh biakna
tau tung ah hong taang hi. Ni tum kuanciangin meii lomte tungah
galphual zuan dinga kikhawm galkap honpi leh sakolleng limte a kilang
hi. Siampite-in Biakinn sungah zan-a na a sep laitakun “Ki hem khia ta
ni” cih mihon awngkek aging aw leh leitung kilinnate in kigaihsak zel
hi. Suangsak tunga ki phut sikzawlpite tawh kikalh, gik (30)lua-a mi 20
bangin haksa pi-a a khak Nisuahna lam kong khakpi pen, muh theih
lohte-in zankim laitakin honghongkhia hiau mawk hi. (Milman, History
of the Jews, laimai 13.)

             Kum sagihsung mikhat Jerusalem kongzingte-ah kileh kawikawiin
khuapi tunga hong tungding gimnate a gen kawikawi hi. Sun leh
zan-in kahtamlo kawmsa-in vakkawikawi-a, “Nisuahna pan awkhat ging!
nitumna pan awkhat ging! huihlite pan aw khat ging! Jerusalem leh
Biakinn langdo-in awkhat ging! Mopipa leh Monu langdo-in aw khat
ging! mipi samsiatna aw ging!” ci kawikawi hi. Hih mi lamdangpa ki
man-in thong ki khumin, ki sat gawp hinapi, a muk pan-in phunna
kammal tawngkhatzong gingsaklo hi. A ki bawlsiatnateng a thuk kiknain
“Jerusalemin gimthuak ding”, “khaw zaangpi-in gimthuak ding” bek
ci ci lel hi. A genkholh galte’ uumcihna sunga a sihni dong mahin tua a
taangko pen khawllo hi.

            Khristin a nungzuite hilhkhola, tua thu a umtengin hong piang
ding thu navil gige uh ahih man-in Jerusalem kisiatna sungah Khristiante
khat zong ki helkhalo uh hi. “Jerusalem khuapi galkapte in a uumcip
namuh uh ciangin, tua khua kisiatna ding a nai zo hi ci-in na thei ta un.
Tua laitakin Judea gama omte in mualtung ah taai ta hen. Jerusalam
khua sunga omte manlangin ki hemkhia hen” Jesu in a cih kholsa a hi
hi. Lk. 21:20,21. Cestius makai-in Romete in khuapi a uumcih khit
ciangin nakhempeuin galsim nadingin hoih lel hi cih mu uh ahih man-in
lamet lohpi-in a uumcihna pen uh hong tawlnga phottadih uh hi. A ki
uumcih khin, a nangzo ding ahi nawnlo, lut ding bek a hih laitak-in
Romete Generalpa-in gelkholh lohpi - in a galkapte nungtolhsak tadih
hi. Tua pen hehpihna tawh a dim Pasian in Ama mite hunpha a piakna
ahi hi. A hilh kholhsa lim pen hong ki dawk ta a, a vilkhol den Honpa
thu piak a mang nuam Khristiante adingin hunpha kipia ahi hi. Pasian
vangliatna in nakhempeuh len khinta ahih man-in, Jews te hi ta leh
Romete hi ta leh Khristiante taai khiat ding pen daltheilo uh hi. Cestius
a taw kik pen Jerusalem panin Jewste-in delh uh a, a lang tuak a buai
laitakin Khristiante-in khuapi nusiat nading hunhoih angah uh hi. Tua
hun (31) laitak mahin a gamsunguh ah buaina vengsiang hi. Khristiante
ma akhiang ding leh daltan ding galkap zong omlo ta dih hi. A ki uumcih
laitakin Jewste pen Jerusalemah Bukpawi bawlin a kikhop laitak uh hi
a, Khristiante pen gam sungtengah a nawngkaaisak omloin a suakta uh
hi. Ze-ol se nawnloin mun muan huaina hi Jordan gallam Perea gam,
Pella khuapiah a tundongun akihem khia uh hi.

               Jewste-in Cestius leh a galkapte a delhna uah galnungdalte
nakpi-in nawk uh a a puuk mang khin dektak uh hi. Romete tawm a
taw kik zenzen pen uh haksat lawh peuh mah uh hi. Jews te pen a si
a mang om lo phial zah-in suakta uh a, gualzo takin galvan amat te uh
tawh Jerusalemah a lutkik uh hi. Tua a gualzawh pakna uh’n gitlohna
bek piang sak hi. Tua aki phat sak khak pak na uh’n a khua pi uh a
kisiat meng meng theih nadingin Romete hong kinawh leh deiha zolna
a suak hi.

             Titus makaihna tawh Jerusalem khua aki uumcih kik ciangin
cihmawhna nasia lua hi. Paisan pawi khaam in Jewte tulzasawm lomin
kulhpi huangsungah ki khawm-in a om laitak uh ahi hi. Hoihtak a
kizek hi leh a kholsa ante kumtampi phial mah a nekhop ding uh hi
napi, a pawlpawl-a ki khenin ki haaza-a aphu kilak natengun ansalte
ki su-sia ahih man-in kialin ci mawh uh hi. Mangbuh lawhta no khat
talent khat-in a ki-zuak uh hi. Kialna nasia lua ahih man-in a kawng
gaak savunte uh, a khedap savunte uh, a galdalna lumm savunte uh a
ne uh hi. Mi tampi zanin kulhpua-ah pusuak sim in, gamlak gah leh
tehte va kaaikhawm sim uha, tua sunsunte zong a na ki-man, a na kithat
tawh tuah sia mahmah uh hi. Cidam-a hong tungkik sunsunte-in
ava ngah sunsun ki guuksak-in buai lai uh hi. A selsimsim uh nektheih
tawmno a nei kha laite zawhthawh thu-in bawlsia-in sut uh hi. Hih
banga gitlohna pen thunei, an a khamte mahin saalsunga kholding bek
angimna uh ahi hi.

              Kial leh pulnat-in mi tultampi a si uh hi. Ki-itna cih bang
peuhmah a om-in om (32) nawnlo a hih man-in, pasalin a zi suamin, a
zi-in a pasal asuam hi. Tate-in a nuteek a pateekte’ kamsung pan ante
khelkhiatsak uh hi. “Nupi khat in a ta ngeek nawine lai a mang ngilh
thei ding hiam?” Isa. 49:15, Kamsangpa khatin acih pen tua khuapi
kulhsung gentheihna in dawnga, “Ka mite a cihmawh laitakun, itna anei
nupite nangawnin, atanote uh go-in beel sungah ahuan uh hi” ci hi.
(Kahla 4:10). Tua ma kum 1400 lai a ki hilhkhol thu tun’na a hi hi:
“Note laka a om a ngeksuak, aci-thei pen numei, amah ngek-in a ci
neellua ahih manina khenuai tawh leisik dingin angaihsun ngei vetlo nu
in, a it apasal, atanu leh atapa adingin ama sung pan apaikhia a naunungzuite
phallo ding hi. Bang hang hiam cih leh hong umcihna leh na
galte-un na khuapite uhah note hong lungkhamsakna ding lungkhamna
sungah bang mah neih lohna hangin amahin tuate nesim ding hi” ci hi.
Thuhilhkikna 28:56,57.

               Jewste laulua-a a luttheih nadingun Rome makaite-in a lauhuai
theithei ding hih a sawm uh hi. A mat uh ciangin nakpi-in a lehnan
vialte nakpi-in satgawp, bawlsia gawp-in khuapi kulh mai-ah singlamteh
tungah khai uh hi.Tua banga bawlna tawh a zalom-in nisim in siden uh
a, Kalvary dongin Jehoshaphat kuamdung tengah, singlamteh phut in, a
khuamte kikalah a ki thawlzolo zahin kizing hi. Mulkim huai mahmah
thukhenna a thuak uh hi. Pilat thukhenna Tokhom mai a, “Ama sisan
kote tung leh ka tu ka tate uh tung ah hong tu ta hen” ci-a a nget uh a
ngah uh hi. Mt. 27:25.

                Titusin tua lauhuai hunte beisak nuam mahmah ahih manin
Jerusalem pen a lungkimna za in gimpia lo hi. A gamkuambup dim-a
misiluang kisungte a muh ciangin kawngkaw dek phial ahi. A mulkim
sa-in Olive mualdawn pan Biak innpi en suk a, suang khat zong a
lawnloh nading un thu a pia hi. Hih munte a luah ma-in Jews upate
kiangah, a munsiangtho uh sisan tawh nitsak loh nadingin a na lehdo lo
dinga azaksaksa ahi hi. Paikhia in mundangah do le-uh Romete in a
Biakinn (33) siangtho uh va niinsak lo ding uh hi. Josephus mahmahin
zong amaute leh a khuapi uh, leh a Biakna munte a suahtaak nadingin
lut hoh ve ni ci-in nakpi-in a ngen hi. Ahih hangin amah pen ki phuisam
lel hi. Galte leh amau kikal anunung pen adinga ding mihing palai ahi
Josephus pen ki mukpik lel hi. Jewste-in Pasian Tapa ngetnate nialuha,
tu-a a nunung pen kutna in a lunguh a khauhsak zaw kaan hi. Titus in
Biakinn huut ding a ngimna pen a mawkna a suak hi. Amah sanga lian
zawpa khat genna sa-ah, suang khat tung ah a dang khat ki thuap lo
ding hi a cih sa a hi hi.

              A ki uumcih khuapi sunga a muh thadah huai kithahna, tatsiatnate
leh Jews upate mitsi vanvana a ngawng khauhnate un Romete lungngol
saka, Titus in a tawpna-ah Biakinn pen suksiat gawp a sawmta hi. A ngimnaah
bel, ahihtheih laiteng, tua inn suksiat loh ding ahi hi. Ahih hangin ama
sawlnate ki-awlmawh lo hi. A tuipuanbuk sunga a tawlngak khit zan laitakin
Jewste-in Biakinn panin hong awnggawp uha, pua lam-a galkapte hong
dogawp uh hi. A kidona uah galkap khatin meiselkhat innlim vangah a
lawt pheileh, thakhatin siangtho innliim taksingte a hong kuang hi. Titus
hong taai pah a, a mangpite leh a makaaite in zui-uh a, galkapte kiangah, a
phelh dingin a sawl hangin ama sawlna kimang lo hi. Galkapte lunghaam
uh a, sing khuah tumbaang tumtawngte, Biakinn a lawh dingin innliim ah
lot beh uh a, a namsaute-uh dok-in tua mun beela na om laite a that uh hi.
Biakinn kahleite-ah sisan tuibangin luangsuk hi. Jewste a tultampi-in a si
uh hi. Gal kidona sangin a ngaihzaw aw dang zong kiza a, “Ichabod” a ci
hi. A khiatna pen, Minthanna-in hong taai santa, cihna a hi hi.

              “Titusin galkapte khohzawh loh-a lunghaam a muh ciangin a
bute tawh inn sungah lut-in a sunga siangtho vante a sittel uh hi. A
thupina nasia mah mah a sa uh hi; tua mun teng lah kaang nailo ahih
man-in hong zuankhia kik a, galkapte kiangah mei kuanbeh sak loin tua
nate huut khiat nading a hansuah hi. Galkap mangpa Liberalis in ama
khutnuai-a uliante(34) in a thu a man nading nakpi-in ngen napi, Jewste
tunga a thangpaih a sinsona uh, a do gawp nopna uh, leh sukgawp nop
van vanna-uh hangin kumpipa zong zahtaakzo nawnlo uh hi. A kiim a
paam uh meikuang in taan a, a vante khempeuh khamci tawh kizut taang
ziazua kawikawi galkapte-in amu uh hi. Biakinnpi sungah simzawhloh
sum manpha om hi cih zong a mu uh hi. Kuama muh lohin galkap
khatin kongkhak-pat-ta kikaakah meisel kuang hong golh ciangin, a
inn buppi-in a kaang pah hi. Innsung teng meikhu tawh miala, bute
zong nung kikin, innpi zong a suah-khua suak dingin a nusia uh hi.

               “Romete’ aa-in a et ngamhuailo zah hi-a, Jewste’ aa-in bang a
ci tam? Meimual puakkham bangin tua khuapi a uk, mualno-khumvum
buppi a kuang hi. Innte khat khit khat kan tumin cim ziahziah hi. Taksing
inn khumvumte meikuang peek leeng bangin, Biakinn tau kuivum
khamtui kizutte khawng siktul emsan bang in, khuapi kongpi tausangte
in meikuang leh meikhu van lamah lawnto hathat ta hi. A kiim nai-a
mualnote mei in taan hi. A siatcip ding bek a en lel mivom meimaite
hong ki muta hi. Khuapi khunglama mun saangna leh kulh dungte-ah
mite a lom-in hong ki khola, lunggim patau-in maikhing uha, pawlkhattein
thangpaihna tawh a thuk zawhloh uh galte tungah hehsa-in, ngiik
gawp uh hi. Rome galkapte lah kawitaai-in awnggawp uha, meikuang
sunga kisia a galte-uh lah thuum in awnggawp-in, meikuang huuging
tawh sing kaangtumbaang kia tawh, huihpi nung ging tawh, kihel ziazuain
gamlum hi. Munsaangna pan-a mi honte otna gingte-in mual thawna,
kulhpi dung zui-in tauna leh kahna kidim hi. Kialpi-a suaktalai
omsunte’n a thaneih omlai sunteng pen a lunggim cihmawh natenguh
pulaak nadinga otkeekna bek-in zangh ta uh hi.

               “A sunglama ki thahna in huang pualama sangin nasia zaw hi.
Nupi (35) papi a teek a khang, galkap, Siampi, galhaang, milungneemmi,
a vek a tanghin ki satcip ta hi. A thatte sangin thahna thuak misi a
tam zaw hi. Galkapte-in siaksianga a mong a tut nadingun misiluang ki
thuapte tungah kahto uha, a tunguh tawn-in a sep uh a kul hi. (Milman
laibu The History of the Jews, laimai 16).

             Biak innpi siat khit ciangin a khuapi bupin Romete khutsung
tungta hi. Jews upate-in a kizozo ngeilo taupi nusia uha, Titus in
daaitakin va en hi. Amahin dam-in velvela, dipkua sa-in, Hih pen kei
khut-a hong pia Pasian hi bek hi; set tha tawh bang zah ta-in thahat ta
leh hih zah-a thupi mun laak zawh ding dan hilo hi, ci hi. Khuapi leh
Biakinn kikiatsiangta-a, tua siangtho Biakinn omna mun pen “leilet
lo” suak ta hi. Jer. 26:18. A ki-umcihhun sung leh tua nunga kithat
mi pen awn khat aval hi. Galzopa’ galphu-tun na lim-in, ahinglaite
galmat-in kikaai a, sila-in ki zuak in, Romeah ki tun’ hi. Tua panin
pawi lahna innpi sunga sapite mai-ah ki khia-in muhnop etna dingin
kizangha, tua lote ki-khenthaangin inn neilo, mun neiloin leitung tengah
akithehthaang uh hi.

              Jewste-in amau khekol ding mah uh seek uha, thukkikna haai
amau mahin dimh to uh hi. A minambup puukna leh a kithehthaang
khit uh cianga a thuaknate-uh pen, amau khut mahin atuh khaici a atkikna
uh ahi hi. Kamsangpa’n “Oh, Israel, nangmah leh nangmah na kisusiahi”
“nangma khialhna hangin na puuk hi” cih tawh na gen khol hi. Hos.
13:19; 14:1. Amaute thuaknate pen Pasian’ gawtna bangin ki gen hi.
Tua bangin zuauthei mite-in a mau nasep selsim-in mite gimpia hi. Pasian
itna leh thusiamna na nial uh ahih man-in Pasian kepna vaangteng a
dokkhia sak suak uha, Satanin a utbangin ukcipa, a pumpei gawp
nadingin hunpha a kipia a suak hi. Jerusalem kisiatna-a lipkhaphuai
ziate pen Satan’ ukna sunga kipia mite’ (36) ukna amangte tunga Satan’
gamptatna lahna lim ahi hi.

              Ih ngah nopsakna thupate pen Ama hong kepna hia, Khirst tunga
i bat leiba aliatzia kigen zolo hi. Satanin mihingte a ut a nuamin hong
pumpei zawzen loh nadingin Pasianin ong na dalsak ngitnget ahi hi.
Thumanglo-a, a lungdam theilo mite-in Pasian lungduaina leh migitna
in gilomangpa hong bawlsiat nopnate panin hong hum niloh ahihna a
phawk ding uh ahi hi. Tua banga a phawkkei den uh leh, a ciangtanna
a khen ciang-un a hong huutna pen kilakhiata ding hi. Pasianin
mawhneite daanthuak ding bawlsak loin, Pasian thusiamna na nial teitei
uh ahihman-in amau gamtatnazui-in, gah atkik uh-a, athuak dingin a
kinusia ta hi zaw hi. Khuavaak a muh bangbang nialna, hilhna khatpeuh
simmawh-a donlohna, utpeuh-a tatnate, leh Pasian thukham khat peuh
palsatnate-ah khaici a tuhtuh hi uh a, tuate gahin hong vuih ciangin,
peelloin a atkik ding uh ahi hi. Pasian’ Kha-in hong humhum napi,
mawhna bawlte a ki sikkik nop hetloh ciangin hum nawnlo dinga, Satan’
khelbawlna, leh thuaksiatna sungah, a keem omloin, ki nusia ding
hi. Jerusalem lai-a a lauhuaina leh mulkim huainate pen, Pasian thupha
leh A migitna thusimlo mite’ theih dinga lim lahna ahi hi. Pasianin
mawhna a huatzia leh mawhneimi-in a thaman daanthuak takpi kul ahihna
a kilahna dang hilhcianna-ah hih thu sangin a kician zaw teci dang om
tuanlo hi.

                Honpain Jerusalem tunga hong tung ding thukhenna daan a
hilhkholhna pen nasia takin tung takpi maha, ahih hangin tua pen
limlahna khat hi phinglai bek hi. Tua a kiteel khuapi’ thuaksiatna i
muh ciangin Pasian thusiamna nialna leh Ama thukham sikcipna tawh
a dim leitung-ii thuakzia ding ih muhtheih nadinga kikoih ahi hi.
Leitung-ii omzia ciamtehna-ah kum zatampi sung thusia bawlna tawh
kilak-in a mial hi. Lungtangte na-in, lungsimte khing-a, a khimziing
bangin amial hi. Vantungthu nialna thamanin kihtakhuai hi. Mailam
hun ding ki lahkholhna-ah zong nakpi-in khuamial zawlai hi. Hun
beisa ciam- (37) tehna-ah, teknekna, ki-elna, kidona, “galdona,
buainate tawh gamlumna, sisan tawh kinim puan silh hi”. Isa. 9:5.
Ahih hangin hite pen aneu mahmah lai hizaw hi. Mihing noptatna leh
Satan hennate dal-a migilote a keemden Pasian Kha Siangtho pen a ki
lakkhiat khit cianga omzia ding leh buainate tawh saikaak le’ng, Ah!
hun beisa-a buainate lel bang tham hi mawk hiam! Tua hun ciangin
leitungin nidanga a muhngeiloh a thuakkhak ngeiloh uh Satan gitlohzia
pen telmuh phasaan lai ding uh hi.

               Jerusalem kisiat lai anungzuite asuahtak bang mahin tua ni
ciangin nuntaknabu sunga kiciamtek khempeuh kihonkhia ding hi.
Khristin nihveina hong paikik dinga, a muanhuai mite kaaikhawm hi cia
a genna-ah, “Tua hun ciangin leitung minam khempeuh kap dinga,
Mihing Tapa in minthanna leh vangletnatawh meii tungah hong tuangsuk
amu ding uh hi. Tua ciangin Amah in a vantungmite sawlin peengkul a
tum sak dinga, a teelsa mite leimong khat pan mongkhat dongin a
kaaikhawm sak ding hi” ci hi. Matt. 24:30, 31. Tua hun ciangin
lungdamnathu a saang lote Ama kam pana hong pusuak huu leh a hong
paina vaang taang in a su mai mang ding hi. 2 Thess. 2:8. Tanglai
Isrealte mah bangin migilo te in amau leh mau ki susia ding uh a, amau
mawhna hang mah-in a puuk ding uh hi. Mawhna a bawl nopna hang
mah-un Pasian tawh kilem thei lo uh a, amau pianzia mah mah in siatna
lam ah niam kiat suksuk-in, akilang Topa’ minthan-na leh vaangliatna
pen amau adingin a sumai mang meikuang suak ding ahi hi.

             Mite kiging sak un. Tua hi kei leh Khrist kammalte-ah zawntat
kha ding uh hi. Jerusalem kisiat nading leh kisiatna hong nai a ki
theihtheih nading limte A nungzuite a hilh kholh mah bangin, hih leitung
a siatcip nading anai cianga thupiang dingte zong hong gen khola, uma
azui nuam mitein hehna panin suaktathei ding uh hi. Jesu in, “Ni leh
kha leh aksite tungah lim kilang dinga, leitung minamte lunggim” na-ah
zong ki theithei ding hi ci hi. Lk. 21:25. Hong pai nading a taangkonate
“kong biang donga hong nai” zo cih mite-in theithei ding uh hi. Mt.
24:33. Tua ahih ciangin “vil gige un”, hong ci hi. Mk. 13:35. Hih
hilhkholhna a awlmawh (38) mi, khuamial sungah kinusialo ding hi. A
hangin kiging nai lo-in ut bangin amah na motom theinawnlo ding hi.
Ahih hangin a vilgigelote adingin, “Topa’ni in zan-a guta bangin hong
tung ding hi.,” 1 Thess. 5:2-5.

              Jerusalem tungtanga Honpa hilhkholhna a saang dingin Jewste
a kisap mah bangin leitungin hithu-ah Jewste sangin awlmawhlo zawkan
lai uh hi. Pasian nilianni in adonlote leh a kiginglote bingtuah ding hi.
Nuntakziate bang mah ki lamdang khollo a, a ngei mahin pailai tadiha,
mite zong nopsa hon lai mahmah tadih uha, nasepnate a ngei, khualzinna
ngei, sumbawlnate a ngei mah-in ngeilai hi; biakna makaite bang leitung
nate tawh mainawt-in noptuak lela, mite zong lauhuaina om loin kikhiimin
lusu uh hi, — tua laitak keek mah-in, zankim a gutate-in a kiginglo
mite’ van a guuksak bangin, tha khat-in tua siatna hong tung dinga, a ki
ginglo, a ki kemcinglote-in “suahtakna neukha beek a ngah kei ding uh
hi.” 1 Thess. 5:2-5.

No comments:

Post a Comment