Saturday, October 15, 2011

33. A Masa Bel Kheemna Lianpi.

                            33.A Masa Bel Kheemna Lianpi
(531)
              MIHING om cil phet-a ki pan in Satan in hong kheemna kipan pah
hi. Vantung pana gal phuangkhia pa in Pasian’ Kumpina langpang
huan dingin leitunga teengte zong hong zawn hi. Adam leh Eve in Pasian
Thukham zuihna ah nopsakna kicing ngah uh hi. Tua banga a om
laitengun, Pasian Thukham in Ama bawlsa khempeuhte’ nopsak nading
teng dal in, gentheihna leh nuainetna thuakna suah hi ci-a vantunga
Satan’ langpanna aman lohna uh a lak den uh ahi hi. Tham loin
mawhbaang lo nupate inn dinga kipia mun nuam amuh ciangin a hazatna
zong hong ultung mah mah hi. Mihingte puuk sak in, Pasian kiang pan
kikhenkhia leh kei khut nuai hong tung thei ding uh hi, tua ciangin hih
leitung beek ngah in, sangbelpa langpangin ka kumpigam phut leng, ci
in khentat hi.

             Satan in ama meel takpi leh agamtatzia dawk sak pah leh, Adam
leh Eve tungah tua galpa lauhuai zia teng akihilhsa a hih manin, tha
khat-in na thal sawn pah ding uh hi. Ahih hangin Satan in a tupna a tun
zawh theih zawk nading in ama ngimna taktak pen sel sim-in khuamial
sung ah na seem a hi hi. Ama khutzat dingin ganhing laka mitla pen leh
a meel hoih peen gul sung ah kiguanga, “Pasian in, huan sunga sing
khat peuh peuh ne lo ding hong ci a hi nam?” ci-in Eve a hopih hi.
Piancil 3:1. Eve in mawhzolpa tawh kisel ta dih lo-in kilel sak leh
suakta zaw ding hi napi, amah tawh va kinial ngam kha a, galpa deihna
bangin apuuk takpi hi. Tu in zong tua bang lim mah tawh (532) mi
tampi zo in apuk sak to to lai hi. Pasian sawlnate muang pah lel zo loin
lung hiangin taksan lahna lungsim nei zel uh hi. Tua hangin Pasian sawlna
sangin mihing thutheihte saang zaw uh ahih manin, Satan in tua mun
pan in lam apialpih pah pah hi.

              “Numei in gul kiang ah, Huan sunga sing gahte ka ne thei ding
uh hi; ahih hangin Pasian in, huan lai zang-a om sing gah na ne kei ding
uh hi, zong na lawng kei ding uh hi, tua bang hih le uh cin na si ding uh
hi hong ci hi” a ci kik hi. “A hih hang in gul in numei kiang ah, Na si kei
ding uh hi. Bang hang hiam cih leh tua singgah na nek ciangun na mitte
uh ki hong dinga, a pha leh a sia thei in Pasian tawh na ki bat ding
lamtak uh Pasian in thei” a hong khaam a hi hi, a ci hi. Piancil 3:2-5.
Amah in Pasian tawh kibang dinga hun beisa sangin pil na saang zaw
nei-in amihing hihna uh a thupi zaw mun tung ding ci in hilh hi. Eve
taksangin na ki-ap a, ama thuzawh sawnna tawh Adam zong mawh sak
lai hi. Amau in gul thu na um uh aa, Pasian in hih loh ding acih pen na
hih uh hi. Amaute a bawlpa in dinmun sangzaw atun ding uh khaktan
nadingin thu a khung bangin Pasian thukham te mukhial uh hi. Tua
thukhun palsat in dinmun sangzaw ngah dingin ong lam en ta uh hi.

              Mawhna hong bawl khit ciangin Adam in, Na nek ni mah un na
si ding uh hi acih pen a khiatna a hong bang ci tel theih hiam? Satan
gen bang in dimnun sang zaw tung mah-in a ki mu uh hiam? Tua bang
hi leh Satan pen mihingte adingin thupha bawlpa hi takpi ding hi. Ahi
zongin Pasian in tua bang in sehna nei lo hi cih Adam in a mu hi. Mawhna
thaaman daan dingin a kipiansakna lei a suak kik ding in Pasian in,
“nangin lei vui na hi hi, lei vui ah na ciah kik ding hi” ci hi. Piancil 3:19.
Satan in bel, “Na mitte uh ki hong ding hi” a cih pen tu-a ciang bek ah
a maan ding hong bang sawn sawn hi. Adam leh Eve in Pasian thu a
nial uh ciangin a mit uh vaak (ciim, ki hong) mah ngei a, amaute haina
mu pah uh hi. Thusia lasia thei uh a thupalsatna gau a thuak uh hi.

              Eden huan laizang ah nuntakna singkung khat zong po a, tua sing
gah in nuntakk sak tawngtungna vaang a nei hi. Adam in Pasian thu na
mang paisuak hi leh hih singgah a duh duh-in (533) ne thei dinga nungta
den ding ahi hi. Ahih hangin a hong mawh ciangin hih nuntakna sing gah
a nek ding ki phal nawn lo a, sihna thuak ding hong hi ta hi. Pasian gen
bangin “Lei...tawh hong ki piangsak a, nang in leivui na hi hi, leivui-ah na
ciah kik ding hi “ cih pen in nuntakna omzia hong kawk ta hi.

               Thu mang-in om uh hi leh a ngah ding uh-a kikamciam sa nuntak
tawntung pen thukham palsatna hangin a taan uh ahi ta hi. Adam in
nuntak tawntungna neilo ahih manin a suan a khakte tungah tua nuntakna
pen go-gil bangin pia theilo hi. Pasian in A Tapa hong piakna tawh a
puuksa mite’ bat zawh dingin nuntak tawntungna hong puak suk hi kei
leh mihingte adingin lam-et a bei ta a hi hi. “Mi khempeuh mawhna leh
sihtheihlohna hong puak hi.” Rom. 5:12; 2Tim. 1:10. Tua hi a, Khrist
tung tawn bek-in sihtheihlohna ki ngah thei bek hong suak hi. Jesu in
“Tapa a um mi in a tawntung nuntakna nei a, Tapa a um lo mi in nuntakna
a mu kei ding hi” ci hi. John 3:36. Mi khempeuh in tua sawlna bang
hong man’ uh leh man piak loh thupha hong nei thei ding uh a hi hi.
“Lungduai takin minthanna, zahtakna leh sihtheihlohna a zong mi in a
tawntung nuntakna ngah ding hi.” Rom. 2:7.

             Sawlmang lo pi pi mah in nuntakna ngah ve-ve dingci-a Adam
kiang ah a khaam pen zuaukhem makai pa bek mah a hi hi. Eden huan
a Eve kiang ah, “Na si kei ding uh hi” a cih kammal pen mihing in
asitheilo khaa nei hi cih zuauthu a hilh na sermon masa pen a hi hi. Hih
thu akipatna pen Satan kiang pan hi a, ahih hangin tu-in Khristiante’
thuhilhna pulpit pan na ngawn-in tua zuau thu kitangko ngit nget hi. I
nu leh I pa masate saan’ bangin mi khempeuh dektak in um-in saang uh
hi. Pasian in, “A mawh mi (khaa) pen si ding hi” Ezek. 18:20 a cih kim
lai, “si lo-in a tawntung nungta ve ve ding” cih sak hiau mawk uh hi.
Pasian gen bang um nuam lo-a Satan kamkhum, vangngaih huai kamzuau
pen mite in um zaw hiau mawk uh a, lam dang ih cih ding longal, lawh
theih a om kei hi.

             Mihing in mawhna sungah apuk khit un nuntakna singgah va ne
mawk leh si thei lo in, mawhna tawh nungta tawntung ding uh hi. Tua
ahih manin Adam innkuan sung pana khat peuh in tua nuntakna singgah
a va nek khak loh nadingun meikuang (534) namsau leh Cherubim te
in “nuntakna singkung kiang paina lampi” vilin, daltan sak hi. Tua ahih
ciangin a sih theihlohna anei mawhnei mi om lo hi.

              Mawhna alut khit nangawnin mihing te in asitheilo kha khat nei
lai-a, gentheihna sung tawntung gawtmunah genthei pipi in gimna thuak
ding uh hi cih a um sak uh hi. Tua bang in a upsak manin Pasian pen a
gilo, amah alungkim saklo te athukkikna dingin hell adenna pah pah,
phulak nuam asa Pasian bang asuak sak hi.

                 Tua bangin dawi mangpa in ama pianzia teng tawh mihingte
piangsakpa leh thupha apia Pa meel leh mai belmang nuh bangin a vom
sak hi. Gitlohna bel Satan’ aa hi. Pasian bel ki-itna hi. A bawlsa na
khempeuhte siangtho-a it huai-in lang pang lianpa in mawhna hong lut
sak matengin kician in kip hi. A thangzaak tawh mihingte a mawh zol
khit ciangin, a susia mihingte galpa pen Satan tek mah ahi zaw hi. Tua
bangin mite man in a suksiat zawh pen kisial lai hi. Pasian vangliatna in
na dal zen zen lo in, ki phal hi leh Adam suan leh khak mihing akici
khempeuh a ngeen sung ah luak khin hiau ding a, khat zong suakta lo
ding uh hi.

             Thutheihna tawh akiphut Piangsakpa ukna leh a thukhunte’
thuman-na a muang zolo ding in Satan in ih nu masa le pa masa te a na
zol-zol a, a khem mah bang in tu hun a mite zong tua mah tawh a khem
hi. Mihingte agentheih sakna leh Pasian a langdonate uh amelh theih
nadingin Pasian pen amaute sang a gilo zaw leh a suuksia zaw-in Satan
leh ama thu a akhutzat mite in dawk sak ding a han ciam uh hi. Mi
khem lianpa in ama gitloh gamtatnate teng pen vantunga I Pa ngawh
ding a han ciam hi. A thutang lopi-a a Uk mipa khutnuai ah a maan lopi
in kipia nuam lo tei tei se ka hih manin van pan nawh khiatna ka thuak
pen kei’ khialhna hi mah hi, cih bang pian-in mawhsakna a dawk sak se
hi. Ama nung zui le (535) uh Jehovah thukhun nuai-a thong kia banga
a om tentan uh sangin awngthawl zaw, suakta zaw, leh nopsa zaw tham
ding uh hi ci-in leitungte kiangah a gen hi. Tua banga khimm na tawh
Pasian thu a zuihna pan-un mite a lam pial sak hi.

              Leitung nuntak tomno sunga a bawl khak uh mawhna thaman
dingin migilote in tawntung gawtmun ah, Pasian nuntak tanvei, kat leh
meikuang thuak den hel ding uh hi cih phuahtawm thuhilhna pen Pasian
migitna, hong itna, leh a thutangna tawh a kilehbulh mah mah ahi hi.
Tua zah-a thu-leh-luan upna pen, Khristian tuam tuam tampi te in upna
guikip-in nei uh a, ki nak hilh mah mah saan lai uh hi. Doctor of Divinity
pilna nei siapa khat in a genna ah, “Hell-a thuaksiatnate a muh uh
ciangin misiangtho te lungdamna khang san ding hi. A pianpih, a khanpih
uh a lawmte gimna sung ah kia-a a om laitak un amaute pen ki teel
khia-a hotna ngah cih a muh uh ciangin amau lungdamna kibeh lap
tuam mah mah ding hi,” ci hi. A dang khat leu leu in hi bangin ci hi:
“Thukkikna thuakk mite thuak hun ding thu a piak khiat ciangin, amaute
thuaksiatna meikhu a tawntungin kahto dinga, thupha ngah mite in mu
den ding uh hi. Tua ciangin misiangthote in Amen, Helelujah! Pasian
phat un! ci ding uh hi,” ci hi.

             Pasian laibu Laisiangtho akoi mun ah hi bangin kigelh hi mawk
hiam? Hotkhiatna ngah mite in vantung a tun uh ciangin a lungsim neih
ngei uh ahi, hehpih theihna, khasiat theihna, a lungsim ngei teng man
suah khin ding uh a hi mawk hiam? Amaute in sia leh pha lah thei lo-a
hai keei ding uh hi mawk ve maw? Ahih kei leh, vantung a tun’ uh
ciangin gilo-in haangsan keei ding uh hi mawk ve maw? Hih thu pen
Pasian Laisiangtho hilh tawh a kituak het lopi khat ahi hi. Hih a tunga
thu-leh-luan upna ahilhte in Laisiangtho thuman mun ah lungsim
khelpilna leh gamtatna thu aguan sawm leitung mipil te ahi uh hiam?
Tua bang mite ahi kei uh hi. Hih mite in laithei mipil leh lungsim kawi
neilo ahih teeii hangun Satan khemna zom sawn-a a muut beh te a hi uh
hi. Laisiangtho genna tawh ki lehbulh-a, a uang zaw a gen sak mik mek
uh hi bek hi. PiangsakPa lungsim leh pianzia tak-tak hi lo zaw-in ama
ngaihsut tawm tawh a muh dan a genkhia kha mawk mawk uh ahi hi.
“Kei mah in a nungta Topa Pasian ka hih bang mah in mawh nei mi khat
a si ka muh ciang in nuam ka sa het kei hi. A mawh gamtatna khawl in
a nuntak ding ka deih hi zaw hi...Bang hangin si nuam sese na hi uh
hiam? “ Topa Pasian in hong ci zaw hi. Ezek. 33:11

              Tawntung gawtmunah tawlnga lo-a gimna thuakte a muh muh
ciangin Pasian in muh nopsa hi ci-a (536) upna ih neih manin Pasian
adingin bang phat-tuamna om mawk ahi hiam? Thum thum, tau tau-a
kap-a awng keek A bawlsa te Hell meikuang sungaa A hencipna manin
Pasian kipahtawi tuam ding ahi hiam? Mong neilo itna nei Pasian bil ah
cimawh-a kahna awte in bangci bang in langaih kisa bang hi thei ding
hiam? Mi mawhte gim thuakna in a tawntungin tawp hun nei lo hi cih
thu pen van leh lei bup a siatsuah mawhna Pasian in a mudah zia lahnopna
in alet uh hangin, Pasian gensiatna hi zaw lel hi! Tua bang hi mawk leh
Pasian in mawhna mudah lo in mu den nuam zaw cihna hi zaw mawk
ding hi! Hehpihna om lo, gimbawlna kizomsuak den hi cih a hilh Theology
laisiamte hilhna thu in mite hai sak in, heh uh suak in Pasian gensia
zaw ding uh hi. Thamlo in a khialhna vangikpi pan suahtak sak sangin
kidiahcip sak zaw ding uh hi. Tua bang upna hangin, khang tawntungin,
mawhna kibehlap zaw-a, Pasian min adai sak a suak zaw hi.

                Tawntung gawtmun-ah daanthuak ding cih upkhialhna pen bang
zah-a haksa gimna hi ding hiam cih mihing ngaihsutna in baan zo lo hi.
Itna, migitna, leh hoihna namkim anei, Laisiangtho hilh biakna man teng
pen upmawh motphuah thu teng leh akihtak huai thu tengin tuamcip in
lauhuai suah sak hi. Migi-a it huai meel apua kim lai, Satan in ahi lopi a
Topa’ meel a zutvom ngaihsun in Topa pen kihtaak muh pah in, alau huai,
a muhdah huai-in I mu kha thei pah mawk kha nam? Pulpit pana thuhilhnate
hangin Pasian pen sahang kihtaak-a kihtakna lungsim in leitung bup zel hi.
Tua in mi a tul then tampite’ lungsim sungah Pasian muanlahna leh uplahna
a piang sak hi. Tawntung gawtmun daan thuakna thu pen Babylon in mi
khem peuh a dawnsak upkhialhna leenggahzu nam khat a hi hi. Mang.
14:8; 17:2. Khrist naseemte in hih upkhialhna len-in siangtho pulpitte pan
a tangko khak mawk ding uh a dah huai pi khat a hi hi. Tua thu pen Rome
te kiang pan a Sabbath maan lo aluah suk mah bangin a ki ngah khawm a hi
hi. Man tak in gen le’ng, ei ngah bang khuavak amaute in ngah nai lo uh
ahih manin, ulian pipi leh migina pi-pi te mah in zong tua thu hilh mawk uh
hi. Hih tawh kisai in amau hun-a khuavak bangin sep ding nei uh a, ei zong
ei hun-a khuavak bangin hong ki saang ding ahi hi. Eite in ei hun-a ih muh
Pasian thumaan khuavaak nusia in, thuman amu nailo I pate hilh pau-lap in
thukhial pen va lehsaan kik le’ng Babylon’ mawhna leenggahzu teng (537)
a va dawn pihte I suak ding hi.

              Tawntung gawtmunah daan thuak ding cih thu a um lo-a mihon
pawl khat a om hi. Tuate in Laisiangtho sung ah Pasian pen ki-itna leh
migitna tawh kidim ci ahih manin A bawlsate tawntung meikuang sung
ah khul ding hi cih pen um thei lo uh hi. Ahih hangin mihing in asitheilo
pianpih khaa nei hi cih upna nei uh ahih ciangin, atawpna ah mi khempeuh
in hotna ngah ding hi, ci-in um leu-leu zel uh hi. Laisiangtho hong
taainate pen mihingte thu mang le uh deihna-a hong khalau sakna bek
hi-a, a gen bang lian lian-a hong tung takpi ding hi lo hi, ci-in ngaihsun
uh hi. Tua bangin mawhneimi in ama nopsak bangin gamta in Pasian
deih ngetnate awlmawh lo in a om hangin, a tawpna ah Pasian’ pahtaakte
suak ve ve ding uh hi ci-in lam en uh hi. Tua bang upna in Pasian
migitna bek suang-in A thutan(g)na don lo ahih manin migilote amawh
bawlna uh ah a leii-haang sak leu leu uh hi.

               Leitung buppi in Pasian in hotkhiatna ngahsak ding hi cih upna
anei mi pawlkhat om hi. Tuate in amau’ gupna a siasak ding upna alet
nadingun Laisiangtho mun pawlkhat a siksan uh hi. Tua Laisiangtho
mah tawh amau gen thute akhialhna lak kik-a hilhcian ding a hi hi.
Biakna meel neilo khangno khat tuahsia-in si-a a kivui ciangin, leitung
bup-in hotkhiat ngah ngawn ding cih upna a hilh siapa khat in a
Laisiangtho siksan dingin David genna mun khat teel in, “Amnon si
khin a muh ciangin a lung nuam hi” (2 Samuel 13:39) cih thu a sim hi.

              Hih thugenpa in, “zu kham-a si peuh, khut khialhna sisan baang a
sawp lo-a si peuh, leh mawhna nei-a a si, hih khangnopa banga, biakna a
nei ngei se khol lo te khawng asih teh bang a ci ding uh hiam cih hong ki
dong thi the hi. Laisiangtho in tua dotna a dawn kik nate lungkim huai
mah mah lel hi. Amnon pen a sih laitak in mawhna tawh aki dim mi hi-a,
zong ki sik bek lo-in, zu ki tulhkham in, a kham laitak-a ki that ahi hi.
David pen Pasian kamsang ahi hi. Hong tung ding leitung ah Amnon in
gupna ngah ding maw, ngahlo ding cih thei peuh mah ding hi. A lung sim
sunga om thu bang teng pulak khia ahi hiam? ‘Tua ciangin kumpipa in
Absalom ngai-in hong mah mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ciin
thei khin ahih manin Amnon thu-ah kiheh nem hi “ (2 Samuel 13:39).

              (538) “Hih kam kipau sung pan bang I mu khia thei hiam? Si
lah silo hing lah hinglo in gawtmun ah tawntung hell thuak ding hilhna
kihel lo hi lo hiam? I tua ci muh hi; hih mun in a lungkim huai mah mah
nopsak nading leh kilem in leitungbup ong zel ding ahihna thu ong mu
sak hi. Atapa asi amuh ciang in amah bang hang in lung nuam zaw sop
hiam? A tapa in hong tung ding zia-etna khempeuh leh mawhna kolpan
suakta in, siatna tawh a ki pelh ban ah, minthanna leh sianthona ngah
in, van mihonte lak ah ki tual-bual sak ta hi cih kamsang mit tang tawh
a muh ciang in amah aki hehnem zo ahi hi. A tapa in mawhna adim
pumpi pan suakta in Khasiangtho tawh a kidim khit ciangin lungsim
sung khuamial teng theng in aki sia theinawnlo itna leh sianthona tawh
van nunnuam luah khin hi cih thu in a mah a lung nuam sak pen hi.

                “Hih thu teng hangin vantung hotkhiatna ah hih nuntak sunga ei
sepsa I suan’ ding om lo hi; tu mah mah-a I lungsim kikhelna peuh, I
upna leh I biakna peuh pau lap ding piang thei lo hi,” ci in a gen hi.

               Khrist’ nasem a kici pa in Eden-a gul’ gen thu zuau, “Na si takpi
kei ding uh hi... Na nek ni-un na mit uh hong vaak dinga pasiante na
bang ding uh hi” a cih pen mah a gen kik kik a hi hi. Mi that, guta,
khuaval-a mawhnei a suukpen nangawn zong a sih nung ciangin lungnop
tawntungna a lut ding a hi ve ve hi, ci hi.

             Laisiangtho hi banga alumlet gawppa in bang siksan ahi ding
hiam? David in Pasian vaihawmna a muan na thu a gen kammal kimlai
siksan dinga ala hi lel zen hi. ‘Tua ciangin kumpipa in Absalom ngai-in
hong mah mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ci-in thei khin ahih
manin Amnon thu-ah kiheh nem hi ‘ (539) A khasiat luatna pen a hong
sawt ciangin hong thuak nop zaw deuh-in a si sa ngaihsun sun nawn
loin a hing lai pen hong ngaih sun zaw a, a thusia-bawl athuak lawh
ding a lau man-a a taai khia pen a phawk hi. A sanggamnu tunga paktat,
zu kham Amnon pen a sih phet-in lungnop na mun ah ki puak pah hi,
tua mun ah mawhpeng van mite tawh kithuah thei dingin kisiansuah in
ki puah siang zo hi!, a cih ciangin, zak nop nong a, mihing lunggulh
theih te nam hi lua zen a, zong ki um tek peuh mah. A hi zongin hih pen
Satan’ hilh thugui upna ahi hi. Hih bang mah hang in siatna a khang hi
hoh lo ding a hia?

              Hih zuau gen Siapa khat’ hilh dan pan in mi dang tampite hilh
dan zong ki mu theih pah hi. Laisiangtho kammal khat lak lak in, (aki
tua cihna tampi om hi) a cih nop pen tawh kilehbulh a khiatna la thei
tek uh hi. Tua bangin a kizom lopipi te Pasian thu a hi lo doctrince
hilhna-in zang mawk uh hi. Zu kham Amnon vantung ah om hi cih pen
deih kaih a bulh tawm hi lel a, Laisiangtho in zukhamte Pasian gam
sung tung lo ding a cih sit set tawh a ki lehbulh a hilhna a hi hi. A
umlahte, thu umlote, leh biakna thumungphuh a saang zolote in tua
bangin thumaan pen zuauthu suah uh hi. Amau thukhel-pilna in mi a
honpipi-in khimm-in ihmu cip sak hi.

              Mihingte a sih phet-in akhaa vantungah tung pah takpi ahih mawk
taak in hin sangin sih I ut zaw mah kei ding maw. Lungkham, cihmawh,
lungkiat ciangin a ngot hinna khau bottat ziau-a kumtawn nun nopna
mun zuan in leen toh mah zong baih zaw lel mah ding hi. Nuntakna
sangin sih baih hoih zaw cih tua upna a pom man-un mitampi tak in tua
ding in hanciam uh hi.

              Pasian in A Thukham palsat te daan pia ding cih pen ama
kammal Laisiangtho sungah tel tak-in a gen sa ahi hi. Pasian pen migi
mah mah-a mawhneite tung ah athutangna zangin thukhen ding ahi
kei hi ci-in phuahtawm mawk upna nei in, amau leh amau aki pah tawi
tawmte in (540) Kalvary Singlamteh a et ding a kisam a hi hi. Tua hi
leh, mawhbaang lo Pasian Tapa sihna in Pasian thukhaam palsatte thuk
kikna ahi “mawhna thaman in sihna hi,” cih thu a tangtunna tecii ahih
zia amu ding uh hi. Mihingte adingin mawhneilo Khrist pen mawhna
bangin hong kibawl hi. Amah in palsatna thaman teng pua in, a pa
maitang pan ki liah-a, lungsim kitamkham-in a nuntakna ki meek lum
hi. Tua in mawhneite suahtakna dinga a thuaksiat kithoihna a hi hi. A
hangin, mawhna daan pan-in mihingte suakta-a a kikhahkhiat theih
nading lampi dang omlo ahih man a hi hi. Tua a kipia hotkhiatna a
nial mi peuhmah in a palsat mawhna daan pen ama pumpi mah tawh a
thuak kik ding ahi hi.

              A ki sik nuam lo, a hoih gamta nuam lo mite nangawn in
vantungah gupna ngah ve-ve ding hi cih upna alen, leitungbup gupna
ngah dinga aseh te hilh zia Laisiangtho tawh ih enkak lai ding hi.

              “Tui duh mite nuntakna ciktui man nei loin ka pia ding hi”, Mang.
21: 6, 7 ci hi. Hih a khapna pen a dangtaak mi teng bek tunga a khap
ahi hi. Hih nuntakna tui lunggulh manin na dang teng a nusia ngam
teng bek mah kipia ding ahi hi. “A zomi in hih nate luah in, kei in ama
Pasian ka hi dinga, amah in ka ta ahi ding hi” ci hi. Mang. 21:6,7. Hih
mun ah zong na khempeuh luah theih nadingin a mihingte in ih mawhnate
a nial in, a zo mi I hih ding akisam ahi lam tak ong lak hi.

               Topa in kamsangpa Isaiah a et sak na ah, “Amaute tungah thu
hoih ding hi, ci-in thuman mite kiangah gen un, bang hang hiam cih leh
amaute in amau gamtatna hih a gah ne ding uh hi. Migilo in gimna ngah
ta hen!Ama khut in ahihsate ama tung mah ah thukkik ding ahih manin
ama tungah thu sia ding hi.” Isa. 3:10,11. “Mawhnei khat in za vei
dong siatna bawl napi-in, a khan’ sau veve hi. Ahi zongin, ‘Pasian a
zahtakte’ adingin, thukhempeuh nuam dinga,..migilo ahih leh nuamsa
lo ding hi.” Thuhilhsia 8:12, 13. Paul in, “Mawhnei mi in Pasian in thu
mantaka a khen ni, mi khempeuh amau gamtatna ciat bang a athuk kik
ni, hehna kilat ni ciang adingin amau mah tunga kibuak kik ding hehna
a khol khol uh ahi hi...a gamtatsia mi khem peuh in gimna leh lungkhamna
thuak ding uh hi.” Rom. 2:5, 6, 9.

              (541) “Numei tawh akhial mi ahi zongin, mi kihhuai mi ahi
zongin, milim bia mi ahi huaiham mi khat beek in Khris leh Pasian’ gam
sungah luahna a ngah kei ding hi ci-in na thei uh hi.” Efesa 5:5. “Mi
khempeuh tawh kileminnopsakna ahi zongin, a siangtho gamtatna ahi
zongin na phak matengun delh un. Tua siangtho gamtatna a om kei leh,
kuamah in Pasian amu thei kei ding hi.” Heb. 12:14. “Nuntakna
singkung neih theih nading le kongpite tawn-a khuapi sunga lut nading
thu neih thei nadinga puantual uh a sawpsiangte thupha ngah ahi uh hi.
Apua lamah ahi leh, uite, dawi-ai tawite, numei le pasal paktatte,
tualthatte, milim biate, le zuauphuak nuamsa a, zuauthu gente peuhmah
a om ding uh hi.” Mang. 22:14, 15.(ZIV).

              Pasian in Ama gamtatzia leh mawhnate bang ci lampi tawh len
hiam cih mihingte theih dingin a lak hi. “Topa Pasian mite-in hehpihna
nei-in a dik Pasian, lungduai-in itna kip leh thutakn tawh adim, mi tul
tampite adingin itna kip anei, mawhna, thu palsatna leh khialhna mai sakin,
ahih hangin bangbang hita leh mawhna a siangsak ngei lo,” Paikhiatna
34: 6, 7. “Amah in gilo mi susia ding hi.” A palsat mite kisia hon ding hi.
Mi gilote kibeimang sak ding hi.” Late 145:20; 37:28. Pasian in a Kumpi
vanglian tawh langdona teng beisak ding hi. Ahih hangin Pasian pen
migitna, lungduaina leh thupha piaPa ahihna a dawk sak ban ah thukkikna
ah zong thutang mah mah ahihna kilangsak ding hi.

              Pasian in mite’ utna leh khentatna te ah zawh thawh thu zang tei
tei lo hi. Amah in aana lel-a sila banga sawl manna lel pen a deih ahi kei
hi. Ithuai ahih manin a piansak mihingte in Amah it thuk leh a deih hi
bek hi. Amah pilna tawh dima, thutang leh cingh ahihna phawk-in Ama
thu mang le uh a deih ahi hi. Thute a tangtaka saang thei mi in Ama
hong bawlna phat huai ahihna mu-in Amah it ding uh hi.

              Khrist in eite etteh dinga migitna, itna, thusiamna hong hilhte
pen Pasian deihna leh Ama omzia a hong lahna a hi hi. Khrist in A Pa
kiang pana a ngah thu ahilo thu dang dang bang mah a hong hilh ngei lo
hi. Pasian ukna zia ahi thukhunbulpi khempeuhte in “Na galte na it in:”
a cih Honpa thupiak pen tawh kithuhual sisek a hi hi. Pasian in migilote
tunga a thukhennate pen thukhenna thuakte leh van leh lei buppi ading
in phattuam zawk nading vive a hi hi. Ama gamtatna ah thutangna leh
A Ukna thukham bangin om le uh nopsakna a pia ding ahi hi. Pasian in
amaute a itna mutheih ding nate vive tawh kiim uum hi. A thukhun te
a theih nading un zong hun pha pia-in Ama (542) migitna tawh zong a
nungzuih hi. Ahih hangin amaute in Pasian itna te simmawh-in A
thukhamte peel uha, A migitnate a nolh uh hi. Ama thuphate saang
niloh napi-in apiaPa a zahtak kei uh hi. A mawhnate uh kih huai sa hi
cih thei uh ahih manin Pasian a mudah zaw mawk uh hi. Topa in amau
palauhnate a thuak thuak hi. Ahih hangin a tawpna ah amaute masuan
uh a kikhentat nading thukhen hun hong tung ding hi. Tua hun ciangin
hih langpangte Pasian in Ama lam mah ah a leen ten tan ding hiam?
Ahih kei leh, Ama deihna bang seem tei-tei dingin Pasian in zawh thawh
bawl-in a sawl lai ding hiam?

                Amau makai ding-in Satan teel-a tua’ ukna sunga a om mite in
Pasian kiang zuan dingin ki pan nuam lo uh hi. Kisaktheihna,
zuautheihna, huukna lanna, gitlohnate tawh a gamta uh hi. Leitung a
a sim mawh luat uh mite tawh a tawntung a teeng khawm dingin
vantung ah lut khawm nuam mawk ding uh hiam? Thumaan pen
zuauphuahna tawh kilem thei ngei lo dinga, lungneemna in kiphatsakna
leh kiliatsaknate lungkimsak zo lo mawk ding hi. Sianthona zong a
niin mite in sang zo lo ding uh hi. Angsung bek akhual te adingin
angsungthu nusia a midang khual ding lawp thei lo ding uh hi. Angsung
ading leh leitung bek a lungulh mite nop sak na khat beek vantungah
om lo hi.Pasian langpanna in anuntakna azang mite vantung ki puak
in, van nunzia va mu leh, lungnopna, itna, Pasian Tuuno phatna la asa
mite leh, tokhom tunga tupa vaangtang aleng maitangte tawh Pasian
leh thuman a langdona lungsim vom niloh te, a ava gualnuam thei
mawk ding uh hiam? Vantung mihon lak ah va bual-in tua late a va
sak pik theih pah ngap khol ding uh hiam? Amau in Pasian leh Tuuno
minthanna thuak zo mawk ding uh ahi hiam? Thuak zolo ding uh hi.
Amaute in vantung omzia leh luhin zia te ah nuamsa in a zongsat
theih nadingun hun saupi kipia napi a lungsim uh leh a kampaute uh
vantung’ deih bangin sek nuam ngei lo uh (543) a hih man un, tu-in
bel a ze kai lua zota ahi hi. Pasian langdote nuntakna vantung tawh
kilawm kituak zo lo hi. Vantung sianthona, citakna, lungmuannate
pen amaute adingin gawtbawlna bang hi ding hi. Pasian vangliatna
pen amaute a haltum ding meikuang bang hi ding hi. Tua ahih manin
amaute in tua sianthona munpanin manlaangin a taimang pak nuam
zaw ding uh hi. Mai mang pak zaw in Honpa maitang pan kiselmang
pak zaw le uh a ut ding uh hi. Mi gilote beina a mong in amau mah
teel ahi zaw hi. Pasian pen thumaan in hehpihna tawh dim hi napi,
vantunga a lut loh uh zong amau deih zawk-a a teel uh a hi hi.

             Tua nilian ni-a meikuang in tui tampi vunga alet ziah ziah bangin
Pasian thumaanna lak ding hi. Ahih hangin migilote ki huu zolo ding uh
hi. Ahangin Topa sung ah buk nading mun a nei kei uh hi. Amaute ut
bangin langpang khin zo uh a, a lungsim uh aleh lam panga kheel vat
nadingin nuntkna bei ta a, zong ahun om nawn lo hi. Palsatna pan
sawlmanna, muhdahna pan ki-itna ah kheel nading ahun zekai khin ta hi.

              Tualthatpa Kain pen nuntakna hun kipia lai tadih hi. Mawhneite
a ki hin khawi lai ciangin kamkaih vawh lo-a khahkhong mawk bangin
a gamhtatzia uh leitung buppi in a muh nading deihna in Pasian in hun
apiak lai ahi hi. Kain-ii lamkaihna tawh ama suan leh khak mi honpi in
mawhna sung ah hong lut uh hi. “Leitung mihing’ gitlohna aliatna leh
mihing lungsim ngaihsutna peuh mah asia ahih ngitngetna thu Topa in
mu hi.” “Tu in Pasian’ muhna ah leitung sia a, leitung in ngongtatna
tawh ki dim hi. “ Piancil 6:5,11. Pasian in leitung a khua ngaih luat
manin Noah khangin migilote na zung bawh in, Sodom-a mi gilo te
susia hi. Satan khemna hangin gitloh nasem te in khuatuahna leh
pahtakna ngah uh hi. Tua hang in langpang ding in midangte ama kaih
uh ahi hi. Kain hun leh Noah hun in tua bangin a kalsuan uh mah bangin
tu hun in zong a kalsuan uh hi. Khuavan-nuai akhuangaih luat manin
Pasian in ama hehpihna a nolhte a susia cip ding a hi zaw hi.

               “Mawhna thaman in sihna ahi hi. Ahih hangin eite Topa Khris
Jesu hanga nuntak tawntungna in man kipia lo Pasian’ letsong ahi hi.”
Rom 6:23. (544) Midikte in nuntakna a ngah ding uh a, mi gilote in
sihna ngah ding uh hi. Moses in Israelte tung ah, “Na teel ding un note
mai-ah nuntakna leh a hoih na, sihna leh siatna ka koih khin zo hi” na ci
hi. Thuhilhkikna 30:15. Hih sihna pen Adam tunga kigen sihna pen hi
lo-in mawhneite thuak ding thupalsatna thaman sihna daan pen a hi hi.
Nuntak tawntungnatawh aki leh bulh Laisiangtho’ gen “nihna sihna”
pen a hi hi.

            Adam mawhna hangin mihing akici khempeuh sihna in nawk-a,
hansung tung ciat uh hi. Hotkhiat-kikna ki vaihawm ahih manin amaute
han pan in ki lakhia kik ding hi. “Midik leh midiklote khempeuh in
sihna pan ahing kik ding hi.” Sawltak 24:15. Adam sungah mi khempeuh
asih uh mah bangin Khrist sungah mi khempeuh a nungta uh hi.”

              1 Kor. 15:22. A hong thokik pawl nihte kikhen dinguh hi.
“Hansunga om khempeuhte in Ama aw za uh a, a hong pusuah hun uh
hong tung ding hi. Gamtat pha a bawlte in nuntakna ngah dingin hong
thokik ding uh a; a gilo gamtatna a bawlte in thukhenna thuak dingin
hong thokik ding uh hi.” Johan 5:28, 29. Nuntakna ngah dinga hong
thote pen “Thamcing” cihna ngah uh hi a, “thupha saang, a siangthote”
a hi uh hi. “Tua mite tungah nihna sihna in neukha beek uk kha lo ding
hi.” Mang. 20:6. Ahih hangin kisik kikna leh upna a neilo mite in
maisakna ngah lo in, a palsatna thaman uh saang ding uh hi., — “Mawhna
thaman in sihna ahi hi.” Amaute daan thuakna kibang kimlo dinga,
ahun sawtna leh anasiatna kilamdang tek ding hi. “A gamtatna bang”
ciat uh hi ding hi. A tawpna ah bel nihna sihna mah hi ve ve ding hi.
Pasian in Ama migitna leh thutangna in mawhneite a mawhbaangpi mah
in saang thei lo ahih man-in, Thamcinglo hi, cih a ngahte pen a mawhna
tawh beikhawm sak hi. Kha Siangtho humopna tawh a kigelh lai sungah,
“Tawl khat sung in mi gilopa om nawn lo dinga, ama omna mun na lim
zon’ hangin, tua lai-ah amah na om lo ding” a, “...a piang ngeilo mah a
bang ding uh hi.” ci hi. Late 37:10; Obediah 16. A min uh beitaa-in lam
et om nawn lo, atawntunga kimangngilh ding a hi ta ding uh hi.

             (545) Mawhna pen ama piansak gimna le siatna teng tawh tua
bangin bei khawm hi. Laphuakpa in, “Mi namte na tai a, mi gilote na
susia hi; a tawntunga mangthang dingin amau min na phiat hi. Siat denna
sungah galte bei mang hi” ci hi. Late 9:5, 6. Mangmuhna sung ah Johan
in atawntung hun ding na mu khol hi. Van leh lei vekpi in aw kihual in
phatna lapi sa uh hi. Tua lapi sakna ah a kituk kalh sak ding aw-thelno
khat nangawn omlo hi. Van leh lei-a mi om khempeuh in Pasian
minthanna a pahtawina uh kiza ta hi. Mang. 5:13. Tua hun ciangin gim
thuak-a kithasaan van van peuh leh, Pasian gensia-a ki ko ko aw cih
bang kiza nawn lo ding hi. Tawntung Hell sung pana thuaksiate kahna
otkeekna aw-gingte peuh hotkhiat mite phatna lapi aw-gingte tawh kiza
khawm khawm den cih bang om lo ding hi.

              Tawntung gawtmun, mihing in sih ciangin a khua thei khaa nei
hi cih upna, pen Pianpih in a sihtheihlo khaa khat mihing in nei hi cih
lampial upna pan-a hong piang a hi hi. A tawntung gawtmun ah daan
thuakin kap kap hi ci-a upna pen Laisiangatho hilhna tawh aki lehbulh,
mihing upmawh phuah tawm mawk a hi hi. Mi tampite upna bangin,
vantunga hotkhiatna ngahsate in a nusiat alawm hinglaite uh tawh hong
kithuza thei in, leitung thu hong sailai thei uh hi cih upna nei uh hi. Tua
bang in asisate in, hotna ah nopsa ding hi hial mah ta leh a hinglaite
buaina teng mu den ding uh a, tua vai tawh lung himawh ding uh hi.
Mawhna a bawl beh beh lai khawngte thei uh hen la dahna cihmawhna
a thuakte, a lungkham nate khawng uh, mu den mawk le uh, abang
zong nopsak om thei mawk ding hiam? A lawmte uh vil-a a lung hi
mawh dente in vantung nopsakna bang lemlawh man ding uh a hi hiam?
A kisik kik lo mimawhte bang, a pumpi pan a huu nu nung pen a bei lian
leh thakhat-in meikuang ah a khaa kikhul pah hi ci-a up ngiau mawk
pen a lian mah mah langpanna hi mawk lo maw! Hotna ngah mi khat in
a it a lawmte khat kiging lo sa-in han ah lut a a khaa pen tawntung
gimna ah kikhul pah cih mu mawk leh, naa sak pih ngel mawk lo ding
hiam! Tua upna maan lo ah mi tampi kihawl lut hiau mawk uh a, a hai
lawh uh hi.

             Laisiangtho in hi thu bangci gen ahi hiam? David in Mihing a
sih ciangin bang mah phawk thei nawn lo hi cih a genna ah, “A husan’na
a bei ciangin amah lei-ah ciah kik a, tua ni mah in ama ngaihsutnate
beita hi” ci hi. Late 146:4. Solomon in zong tua bang mah in, “A hing
laite in a si ding ahih lam uh thei thei uh a, a site in bang mah thei (546)
nawnlo uh hi” “amau adingin itna, muhdahna, hanciamna cihte om
nawnlo a, leitunga om nate, khat beek thei kha kik nawn lo ding uh hi”
ci hi. Thuhilhsia 9:5, 6, 10.

                 Hezekiah in a thu ngetna ngah in a nuntakna kum 15 a ki khan
sak ciangin amah lungdam in Pasian migitna a la a phuahna ah, “Sihna
ah nangmah phawk theihna omlo ahih manin, leinuai pan in kua in nang
hong phat thei ding hiam? “Leinuai-a om mite in nang tungah lungdamna
hong ko thei lo a, asite in nang hong phat thei lo uh hi; gum sunga a pai
sukte in nangma thumanna hong muang theilo uh hi. Tu ni a keima bawl
bangin, a hing mi bekin nang tungah lungdamn hong ko thei hi” ci hi.
Isaiah 38: 18, 19. Mi tampite upna hilhnate ah, midik asite in vantung
ah lut pah uh a, a muatthei nawnlo leii tawh Pasian phat uh hi, ci uh hi.
Ahih hangin Hezekiah in sihna ah tua bang muatheihlohna a nei
minthanna mu thei lo hi. Laphuakpa in teci a pan pih na hi: “Sihna ah
Nang hong kiphawk thei nawn lo a, han panin kua in Na tungah lungdam
thei nawn ding hiam?” “Misite ahi a, gamdaihna sung a pai peuh peuh
in ahi zongin Topa phat nawn lo uh hi.” ci hi. Late 6:5; 115:17.

              Peter in Pentecost ni-in pupi David “si a, ki vuina han in tu ni
dongin eite kiang ah a om hi.” “David in vantung ah a kahto kei hi” ci
hi. Sawltak 2:29, 32. David zong a hansunga thawhkik ni ngaka a om
lai pen in midikte a sih phet leh van ah kah pah lo ahihna hong lak hi.
Thawhkiknathu a om man leh Khrist a thawhkikna hang bek mah in
David zong tho kik dinga, a tawpna ah Pasian ziat lam ah tu thei ding hi
phing zaw hi.

               Paul in: “Misite a tho kik lo hi leh, Khrist zong a tho kik kei
ding hi. Khrist tho kik lo hi leh, na upna uh a mawkna ahi hi; mawhna
khialhna sungah a om lai na hi uh hi.” 1 Kor. 15:16-18, ci hi. Kum tul
li bang midikte a sih phet in vantung na tung pah pah uh hi leh bang
hangin Paul in Thawhkikna om lo hi leh, “Khrist thu um-a site in kisiatna
ah tung zo uh hi” ci lai lai mawk ding hiam? Tua bang (547) hi leh
thawhkikna zong a kul nawn lo ding hi zaw mawk ding hi.

            A kithat Tyndale in misite omzia a genna ah: “Khrist leh Pasian
vantung mite tawh minthang tak-in maang khawm ta ding uh hi cih pen
ka um kei hi. Ka upna thubulpi lak ah zong ka hel thei kei hi. Tua bang
hi mawkk leh pumpi thawhkikna I hilh thute a mawkna suak ding a hi
hi” ci hi. Tyndale, Wm., Preface to “New Testament” (ed. 1534). Reprinted
in “British Reformers - Tindal, Frith, Arnes,” p. 349 (ed. 1830).

             Sih phet in tawntung nuntakna ki ngah pah hi cih upna pen nial
theih loh zah ding dongin ki zel mah mah ahih man in Laisiangtho sunga
thawhkikna thu nangawn kitel muhsak thei nawn lo hi. Hih vai Dr.
Adam Clark in a genna ah, “Thawhkikna thu tu hun sangin Khristian
masate lak ah a ki nakk gen zaw hi! A bangci dan hiam? Sawltakte in
tua thu hilh den uh a, Pasian a umte kizen ding, sawl mang ding, maitai
ding ci uh hi. Amau a zomto tulaii mite in tua bang meel gen nawn lo
mai uh hi! Sawltakte’n hilh in, Khristian masa te’n a up uh hi. Ei zong
hilh in, I hilh a za te in zong um uh. Gospel sung ah tua thu zah-a kitel
hilh dang khat zong om lo hi. Tu hun thuhilhna ah tua zah-a ki thusimlo
upna thugui dang om lo hi!” ci hi. –( Commentary on the New Testament,
Vol. II, general comments on 1 Corinthians 15, par. 3.)

              Hih thu in Khristiante lak ah thawhkikna thu mialsak hi. Thumaan
mu sak zo nawn lo hi. Biakna makai khat in 1 Thess. 4:13-18 sunga
Paul kammalte abehlapsak-a agelhna khat ah, “ Ki hehnepna khem peuh
lak ah, Topa nihveina a hong pai ciangin midikte in sihtheih nawn lohna
ngah pan ding hi cih ving veng pen ka lung kim zawh loh khat ahi hi.
Sih ciangin a si pen adingin Topa hong pai hi pah lel hi. Tua pen mah ih
ngah ih vil thu a hi hi. Misite in minthanna ngah khin uh hi. Amau in
amaute thu kikhen nadingin thukhenna pengkul tum ging ngak nawn lo
uh hi” ci ngiau hi.

             Ahih hangin Jesu in a nungzuite a nusiat ding lai-in asi masa
peuh in Ama kiang hong (548) zuan pah dingin gen lo hi. “Kei pai in
note om nading uh ka bawlding hi,” “Pai-in na om nading uh mun ka
bawl leh ka hong paii kik dinga ka omna ah na om theih nadingun ka
hong la ding hi” ci phing zaw hi. Johan 14:2, 3. Paul hong hilhna ah,
“Topa mah mah vantung pan aw ngaihpi tawh hong kumsuk dinga,
vantung mi makaipa aw tawh, Pasian pengkul aw tawh, hong tuak suk
ding hi. Tua ciangin Khrist um-a a si mite hong tho masa in, a hinglai
eite tawh meii tung ah puak toh khawmna ih ngah ding hi. Huih lak ah
Topa va dawn-in Topa tawh I om khawm tawntung ta ding hi.” “Hih
thu tawh khat leh khat na kihehnem un” ci hi. 1Thess. 4:16-18. Hih
hehnemna leh den-a ih gen Universalist siapa genna bang zah in ki leh
bulh hiam! Misi pen bang zah-in mawhnanei hi ta leh a sih phet in vantung
mite lak ah lut pah ding hi ci in hehnemna khat in a hilh hi. Paul in bel,
Topa hong pai ciangin Khrist thu um misisate kolbulhna pan kiphelkhiain
nuntak tawntungna ngah dingin han pan tho kik ding hi, ci zaw hi.

             Mi khempeuh in thupha inn sung a lut ma-un ama vai khempeuh
kisit tel phot dinga, ama gamtatnate avek-in Pasian mai ah kilak phot
ding hi. Mi vekpi laibu sunga kigelh bangin thu kikhensak phot dinga, a
gamtat na uh tawh ki tuak in thaman saang ding uh hi. Tua thukhenna
pen sih ciangin kinei hi lo hi. Paul kammal ciamteh in: “Bang hang
hiam na cih uh leh, amah in a koihpa tawh leitung mite thuman tawh
thukhen na ding ni a gen khol zo hi. Tua pa sihna pan ahin’ kik ciangin
a kitel zo hi ci in mi khempeuh a theisak zo hi. “ Sawltak 17:31. Hih
laitak ah sawltakpa in leitung te thu khen ding ni khat ki seh khia khin
zo a, tua pen mai lam hun hi lai hi, cih thu teltakin agen hi.

              Jude in hih hun mah a genna ah: “Tua ciangin, a thuneihna
kemcing lo a, a inn uh a taisan vansawltakte khuamial sungah
khumcipin nithupi Ni a thukhen dingin tawntung sikkhainiang tawh a
khih hi.” ci hi. Enoch genna-sa man in a gen sawn lai na ah, “En un
Topa, a misiangthote tul mun tul tampi tawh hong pai in, mikhempeuh
tungah thu khen ding” ci hi. Jude 6, 14, 15(ZIV). Johan in zong,
“Tua laitakin a si mi a neu a liante in tua kumpi tokhom mai-ah dinga
om uh ka mu hi. Laibute zong kiphen uh hi...Tua a sim mite in a
gamtatnate bang laibu sungah a kigelh mah bangin thukhenna a thuak
uh hi” ci hi. Mang. 20:12.

               (549) Misisate in vantung nopna ngah khin in, mawhnei asi mite
gawtmun Hell atung khin uh hi mawk leh mai lam ah thu khen lai lai
ding bangci kul nawn mawk ding ahi hiam? Hih thu tawh kisai
Laisiangtho Pasian kammal hilhna ah akicianlo leh a ki leh bulh dingin
bangmah omlo in, mi khempeuh teltheih dingin siangtak in hong hilh tel
zaw hi. Lungsim kician nei te adingin tulai thu hilhnate pen thumaan leh
ciimna hi ih ci ngam pah mawk ding hiam? Midik te bang hoh amaute
gamtatna teng kidawptel siang phot a thu a ki khen khitciangin, “Thuman
midiktat naseempa aw, a pha hi... Na topa tawh lungdam khawm in.”
(Matt. 25:21, 41) a ci ding hi mawk ahih manin, Ama kianga sawt veipi
a teeng khinsa mah tua a ci ngau ngau ve ve ding suak ve! Migilote ta
leu leu, daan thuakna mun tungin a thuak thuak khinsa ngawn pen, thu
khenna ah samkhia kik phot-in, “Ciamsiatna athuak mite aw,
dawimangpa leh ama nungzuite ading a ki bawl mei kuang tawntung
sungah kei kiang pan in pai khia un” ci pha kik leu leu ding suakk ve!
Matt. 25: 21, 41. Ah! zaw zen aw. Mulkim huai, zum huai mawk lo
ding maw! Pasian pilna leh thutangna nopneh lua mah si hang maw!

               Hih khaa sitheihlo cih upna pen Rome pana ki ngah upna
lampialna khat ahi hi. Tua pen lawki upna pana hong kila to, Khristian
upna sunga hong lut upna a hi hi. Martin Luther in tua thu pen” Rome
te gitlohna thukhun-ii tawphah phuahtawm sikha tangthu” hi ci-in gen
hi. Misite in bang mah thei lo hi ci-a Solomon in Thuhilhsia laibu sungah
a cih thu pen Puahphapa in, “Misite in bang mah phawk lo uh hi. Panmun
zong nei lo, pilna leh theihna nei lo, ciimna nei lo-a omna mun ahi hi.
Misite in ihmu hi. Bang mah phawk lo hi Solomon in ci hi. Misite
lumcip uh a, kum leh ni zong sim lo tuat thei lo uh hi. A thawhkik uh
ciangin asih hun sung uh minit khat khawng a ihmu lel bang mah hi ding
uh hi,” ci hi. — Luther’s “Exposition of Solomon’ Book Called
Eccelesiates,” p. 152 (ed. 1573, London).

             Laisiangtho sung peuh mah ah mite a sih phet leh midik in a
noptuam saang dingin kahto pah a, mimawh in a daan thuak nading
mun ah ki khia pah hi cih pen a genna (550) om het lo hi. Khanglui
pupite leh kamsangte in zong tua bang a genna om ngeilo hi. Khrist leh
a sawltakte in zong heem gen ngei beek lo lai uh hi. Laisiangtho in,
misite thakhat in vantung ah pai pah lo-in, thawhkikna ni mateng han
ah ihmu uh hi, (1 Thess. 4:14) ci in teltak in gen zaw hi. A sih ni mah
in, ngun meivaakna khau kitat in, ih kham meivak kia-in kitam dinga, I
tuikhaina beel kitam pah in(Thuhilhsia 12:6) amah maimang pah (Job
14:21) in, mihingte lungsim bei-a bangmah phawk nawnlo hi (Job 14:10-
12). Han sunga paite pen gam daai uh hi. Vanpi nuai-a ki seem peuh
mah bang mah theih pih lo uh hi. Midik a gimte tawl ngak hamphatna
hi! Hun saupi ahi zongin amau adingin mitphiat kal bang hi bek ding hi.
Amaute a ihmu uh a hi hi. Sihtheih nawn lohna silh dingin Pasian pengkul
mut ging in amaute a phong ding hi. “Tua peengkul a mut ding a,
misite in muat thei nawnlo dingin hong tho kik ding uh hi...Bang hang
hiam na cih uh leh, hih a muat theite in muat theilohna a silh ding hi.
Hih a muat theina in muat theih lohna silh a, hih sih theihna in sih theih
lohna a silh ciangin, ‘Zawhna sungah sihna kivalh tum zo hi’ ci-a
Laisiangtho sungah a kigelhsa thu in a tung ding hi” 1 Kor. 15: 52-55.
Ihmut nuam mah mah pan amaute a ki phot ciangin a sih ma-a a khuaphawk
tawpna pan-in a khua phawkna le ngaihsut kizom kik ding hi. A
hin lai uh a, a theih nu nung pen uh in sihna limnuai ah gual-lel in si
dinga nat a thuak uh hi dinga, han pan a hong thawh khiat kik uh ciangin
a zak masak pen uh aw in” Han aw na zawhna koi lai ah om hiam?
Sihna aw na gu koi lai ah a om hiam? “ ci in phu-tun hanla sa-a zawhna
aw-ging hi ta ding hi.

                Laisim mimal khempeuh Topa thupha hong buaksuk ta hen.


Lungdam
Kimnu/nunu.

No comments:

Post a Comment