Monday, October 17, 2011

24. A Siangtho laka Siangtho Bel Mun ah.

        24.A Siangtho laka Siangtho Bel Mun ah
(423)
              BIAK-BUK thu in 1844 kum-a cihmawhna thu thukpi kong hon’na
tawhtang a hi hi. Tua thu in thumaan nasepna a kizopna leh a
kilem diam diamnate hong lak a, Pasian khut in Advent nasepna makaih
a Ama mite in tu in bang sem ding hiam cihte atel sak hi. Jesu nungzuipite
alungkham ni zana cih mawh luat khit laitak uha “Topa a muh uh ciangin
a lungdam” kik uh mah bang ahi hi. Tu in Ama hong pai ding a lam en
takpite pen hong lungdam kik mah mah ta uh hi. Amaute in letsong pia
dingin hong kilang ding in lam en khin uh hi. A cihmawh khit ban uah
Jesu a muh loh sawn sawn uh ciangin han phual ah Mary tawh nakpi in
kap a, amautein ka Topa a la mang ta uh hi. Koi lai ah sial uh hiam ka
thei kei hi” ci khawm uh hi. Tu in Siangtho Bel Mun ah Amah in hehpih
na tawh akidim Siampilian sem hi ci in mu uh hi. A sawt loin amaute
Honkhiapa leh a Kumpipa dingun hong kilang ding cih a thei ta uh hi.
Biak-buk tawh kisai khuavak in a beisa, tu hun leh hong tung ding hun
om zia teng a lak hi. Pasian in a khial ngeilo geelsa leh seh sa-a a neih a
vaihawmna ah amaute zangh hi cih mu ta uh hi. A masa in nungzuite
mah bangin a thupuak uh a tel kim nai loh man un lungsi mah mah uh hi.
Tua te khempueh a hi ding mah, a maan si sek a na hi zaw hi. Tua a
tangkona pen mah uh zong Pasian sehsa thu a tun’ na hi zel a, a nasepna
uh a mawkna om lo hi. “Lam etna thak tawh ki hin suah kik ta uh hi.”
Amaute in tu in hong lungdam kik uh a, “gen zawh lohin minthan’na
tawh a nuam uh hi..”

              Daniel 8:14-a “ni tul nih leh ni za thum ciangin Biak-innpi ki
sian suah siang ding (424) hi” cihna leh vantung mi khatna tangkona,
“Pasian kihta un la, a vangliatna phat un. Banghang hiam na cih uh leh
, a thukhen ding hun a tungzo hi “ cih thu pen Khrist in Siangtho Bel
Mun ah lutin, mawh thumna leh Dawpkholh thukhenna a sepna zia
kawkna a hi zaw hi. Migilote kisiat nading leh Ama mite hon khia
dinga Khrist hong pai nading na hi lo zaw mawk hi. A khialhna uh
pen a hun sehna uh hi lo zaw in, ni 2300 bei ciang a thu piang ding pen
seh khial uh a hi zaw hi. Tua seh khialhna hangin thu um mite in
cihmawhna thuak uh a hi hi. Ahih hangin tua a cihmawhna thuak ding
pen nangawn uh zong Laisiangtho hilhkholhna in a gen khol sa mah
na hi leu leu hi. Amau lamet bang hong pian loh ciangin dah a a kahna
te uh zong a piang ding mah a a thu om kholsa na hi sawn sawn zel a,
Topa mai ah Ama naseemte letsong a piak theih nading thu teng a
kimsakna a hi hi.

             Khrist pen amau lam et bangin leitung ah hong pai lo hi. Ahih
hangin a lim a ki ciing khol sa mah bangin vantung Pasian Biak-buk
sung Siangtho Bel Mun-a a lut na hi zaw hi. Kamsangpa Daniel in hih
hun ding a muh kholhna ah, Amah pen Taangkumpu kianga a pai na na
gen hi. “Zan ka mangmuh hun sungin ka khawdak leh mihing tapa
tawh a kibang mi khat meii tunga hong pai ka mu hi. A nungta tawntung
mipa’ kiangah pai –in, ama kiangah a ki pia hi,” ci hi. Dan. 7:13.

               Hih hong paina Malakhi in zong a gen kholhna ah “ “Tua ciang in
na ngakngak uh Topa a biakinn sungah thakhat thu-in hong pai ding hi”
Mal. 3:1 na ci hi. Biak-innpi sunga Topa hong lut ding pen Ama mite lam
et lohpi in tha khat thu hi ding hi ci hi. Amaute in tua lai ah Amah a pai
dingin ngaihsun lo uh hi. Amaute in hih leitungah Amah hong pai in, “Pasian
a thei lo mite ih Topa Jesu Khris’ Lungdamna Thu a ngai lo mite dan a
piak,” hun ding in a lam en zaw kha uh hi. (2Thess. 1:8).

              Ahi zongin mite in Topa dawn dingin ki ging nai lo uh hi. Amaute
adingin bawl lai zek ding a kisam nasep pawl khat om hi. Khuavak
kipia in, amaute lungsim ah (425) vantung Pasian Biak-buk ki lak tel
ding hi. Tua ciangin upna tawh Siampilianpa’ mawhsut nasepna zui thei
ding uha, sep lai ding a kisam nate hong ki dawk to zel ding hi. Pawlpite
tung ah hilh ding patau kona dang ki pia lai ding hi.

              Kamsangpa genna ah: “Ahi zongin ama hong pai ni ciangin kua
in thuak zo ding a, amah hong kilat ciangin kua nungta zo ding ahi
hiam? Amah in, sikte a siangthosak mei leh puante asiangthosak satpiang
tawh kibang hi. A ninte kangtumsak in, ngunte asiangsakpa bangin
thukhen dingin hong pai ding hi. Tua ciangin Topa tungah a kilawm
(dikna tawh) biakna pia ding uh hi,” ci hi. Mal. 3:2, 3. Khrist in van
Biak-buk-a Palai a sepna a khawl ciangin hih leitung a a na nungtalai
mite in siangtho Pasain mai ah Palai nei loin om ding uh hi. Amaute
puantual nin baang lo ding hi. A gamtatte uh zong aki theh sisan hangin
mawhna panin in kisiansuah sak khin ding hi. Pasian thusiamna leh
amau mah hanciamna tawh amautein gilo galdona ah a zote ahi ding uh
hi. Dawpkholh thukhenna a ki sep lai teng a ki sik kik thu um mite
mawhna teng, Biak-inpi pan a nil khiat hun lai sung teng leitunga Pasian
mite lakah mawhnate koih khia in ki puah siangna na om ve ding hi.
Hih nasepna Mang. 14 sung thupuak ah ki tel takin a om hi.

                Hih nasep a ki zawh ciangin leitung ah Khrist mite in ama hong
pai nadingin a ki ging khol khin uh na hi ding hi. “Tua ciangin Judah
mite leh Jerusalem mite’ piak biaknate pen, nidangate mah bangin Topa’
mai-ah a lungkimhuai hi ding hi.” Mal. 3:4. Topa a hong pai cianga a
saan’ ding pawlpi pen, “siangtho in mawhsakna omlo ahih ciangin, anin
ban’na omlo, sa tonna om lo-in, a mel kilawma “ dim pawl pi a hi ding
hi. Efesa 5:27. Tua cianginpawlpi pen, “Ziingsang khuavak tawh a
kibang, …Amah amel hoih mah maha nitang, khataang, a bang “ in mu
ding hi. - Canticle (Solomon La) 6:10.

              Topa a biak-inn a hong pai na baan ah A hong pai kik nading
Malakhi in a genkholhna zong om a, thukhen siang dinga hong pai cih
genna ah, “Mi honpite’ Topa in hih bangin ci hi: ‘Note tungah thukhen
dingin ka hong pai dinga, ai tawite, numei tawh mawhte, a manlopi-a
teci pangte, nasemte’ thaman piakna-ah khemna a zangte, meigong,
tagah, leh gamdang mite a zawhthawh bawlte, leh kei hong zahtak lo
mi khempeuhte’ lang khatah teci ka pang ding hi,” Mal. 3:5. Jude in
zong tua thu mah a gen behna ah, “Topa in mi khempeuh thu khen in,
Pasian’ thu a deih lo mi khempeuh in Pasian’ deih loh a bawlna uh na
khempeuh a kipan Pasian’ thu a deih loh uh mawhna a neite in, Topa
tungah gensiatna kam khempeuh kilangsak ding a hi zongin, Topa in
akisim zolo misiangthote tawh hong pai khawm ding hi.” Jude 14,15. ci
hi. Hih Topa hong paina pen A Biak-inn a hong paina tawh a kibang hi
loin hun tuam tuak, thu tuam tuak a hi hi.

              Dan. 8:14 a Siangtho Bel Mun siansuah dinga eite’ Siampilianpa
hong paina, Dan. 7:13 a Tangkumpu kianga hong paina, leh Malakhi
sunga Topa a Biak-inn a hong pai pen a hun, a thu a kibang a hi hi.
Matthai 25 sungah Khrist in nungak 10 tawh genteh in, Zipipa hong
tun’ na thu gentehna zong na gen hi.

             1844 kum khuakhal laitak leh phalbi mong kikaala ki tangko,
“Ngai un, Zipipa hong tung ta hi”, cih pen a hi hi. Tua genna ah, Nungaak
te a pil leh a hai om thu a gen hi — pawl khat in Topa hong pai
ding a lam en, Amah a mu nuam takpi- a tha nuam pawl, a pawl a kha
lau man peuh uh a a lawp pak lel te, leh thumaan thei a lungkim lel
Pasian thupha a ta sam pawlte a hi uh hi. Thu gentehna ah Zipipa hong
tun ciangin “ ana ki ging khol sa te Amah tawh sung tum in gual nuam
uh hi,” ci hi. Hih laitak ah Zipipa hong pai hun pen mopi ma a hi hi.
Mo pawi pen Khrist in A mite Ama gam sunga a lut sakna lim ahi hi.
Khuapi siangtho Jerusalem khua thak in tua Kumpigam khuapi Limla
hi a, “Tuuno zi” a cih pen ahi hi. Vantungmi in Johan kiang ah a genna
ah, “Hih lai-ah hong pai in. Tuuno’ zi ahi mo kong lak ding hi hong cih
khit ciangin, Khasiangtho tawh kei a sang mual lian dawnah hong pai
pih a, Pasian kiang vantung pan Pasian’ vangliatna pua-in hong kiasuk
Jerusalem Khuapi Siangtho hong lak hi.” ci hi. Mang. 21:9,10. Mo cih
pen tua Khuapi (427) Siangtho a hi hi. Zipipa dawn dingin a hong pai
khia nu-ngakte pen Pawlpi cihna a hi uh hi. Mangmuhna sung ah Pasian
mite pen mo pawi nitak an ne dinga kisam leengla te ci hi. Mang. 19:9.
Leenglate pen Mo a cih tawh zong ki lak thei lo hi. Kamsangpa Daniel
genna ah, Khrist in Taangkumpu kiang pan in “Ukna, minthanna leh
Kumpigam a ngah hi.” “A pasal adinga ki zemsa-a om Mo tawh a
kibang”, A kumpigam khuapi Jerusalem Thak a ngah ding a hi hi. Dan.
7:14; Mang. 21:2. Tua Kumpigam a ngah khit ciangin Amah in
Aminthanna tawh kumpite’ Kumpi, topate’ Topa-in hong pai ta ding
hi. Ama mite “Abraham, Isaak leh Jakobte tawh” Ama gam sung Ama
sabuai-a “tu khawm” dingin hon khia ta dinga, Tuuno Mo pawi nitak
an hong uum pih ding uh hi.

              Taangkona in “En un, Zipipa hong tung zo hi” cih hi hi. 1844
khuakhal laitaka, tua tangkona hangin mi tul tampi in Topa hong pai
ding lam en uh hi. A seh hun mah in A Kumpigam la ding, leh Mo nei
dingin vantung Taangkumpu kiang ah a hong pai a hi. Mite lam et bangin
leitung ah hong pai lo hi. “A na ki gingkhol te Amah tawh mopawi ah
lut uh a, kong a ki khak hi.” Amaute hih mopawi ah a pumpi uh tawh
va om hi loin, amau pumpi leitunga omlai sapi mah in a thu tawh tua
vantung ah a om uh a hi zaw hi. Khrist nungzuite in “Tua Mopawi pan
a Topa uh hong pai kik ciang dong a ngak uh” hi zaw hi. Lk. 12:36.
Ahih hangin amaute in Ama nasep a theih pih uh kul a, Upna tawh Ama
nung zui in Pasian mai ah Amah tawh a pai khawm uh a hi hi. Hih a
amau mopawi pai pen a thu omzia tua bang na hi zaw hi.

                Thu gentehna sungah a meivak a meitui thunte bek mopawi ah
lut uh hi. Laisiangtho thumaan thei a Kha Siangtho leh Pasian thupha a
neite, zan lungkhamna thuaka lungduai taka ngakte, a kitel zaw khuavak
mu nuam a Laisiangtho sung a zong khia beh zel te, in hih van Biak-buh
tawh kisai thumaante mu khia uh hi. Honpa in mawhsutna thukhenna
tawh athuah ziate thei uh hi. Tua manin van Biak-inn sunga Ama nasepna
zong upna tawh ah zui thei uh hi. (428) Laisiangtho teci pan’na
khempeuh a saang te in hih thumaan a genna te uh ki bang sisek a, Palai
nasep a zawh siang nading nasep seem ding a Pasian mai ah Khrist a lut
pen upna tawh na zui uh hi. Tua te pen a tawpna ah Ama kumpigam a
ngah khawm pih ding mopawi siimte in gen hi.

              Matthai 22 sung ah mopawi tawh lim laka genna khat mah om hi.
A mopawi ma in Dawpkholh thukhenna om a ahihna tel takin a gen hi. A
mopawi ma deuh ih Kumpipa hong lut a, leenglate en hi. Mi khempeuh in
niin baanglo, tuuno sisan tawh ki sawp mo pawi puan paak ahi gamtat hoih
a silh uh hiam sit tel hi. Mang. 7:14. A cinglo mi nawh khia in, mo puanpaak
silh a a muh teng saang hi. Kumpigam sung Tokhom tunga tutkhawm pih
theih dingin cing hi ci in seh hi. Hih gamtat sittelna, Pasian Kumpigam
adinga ki gingkhol khentatna pen Dawp kholh thukhenna hi a, van Biakbuka
nasep ki zawh siang nading zong hi ta hi.

              Dawptelna a ki zawh ciangin, khang tawntunga Khrist nungzui ka
hi a cite’ thuteng a ki sittel ding hi. Tua khit ciangin, hun hoih hehpihna leh
migitna kongpi ki khak ta ding hi. Kam vui tomno khat tawh hi bangin ki
gen hi, “abaihsa a om nungakte tawh mopipa pawi sungah a lut khawm
khit uh ciangin, kong a khak uh hi,” a cih thu in Topa nasep a mahialna
ciang, leh mihing hotkhiat nadinga sepna a kim dong hong tun’ suk hi.

                  Leitung Biak-buk nasepna in vantunga sepna lim a ciing ahi hi.
Kilemna ni in Siampilian pa in a Siangtho Bel Mun a lut ciangin, Siangtho
Mun kici a dei masa sunga nasepna a khawl ta ahi hi. Pasian in, “Israel
mihon khempeuh adingin kilemna a bawlkhit hong paikhiat matengin
kikhopna buk sungah kua mah omlo ding hi,” ci in thu pia hi. Siampilaibu
16:17. Tua lim mah zui in Khrist in Siangtho Bel Mun a siansuahna
bawla a lut ciangin a dei masa sunga mawhsutna nasep pen a khawl ta a
hi hi. Tua dei masa sunga mawhsutna (429) a zawh ciang mah-in a dei
nihna sung nasep aki pan ta a hi pah zel hi. Limciin nasepna ah
Siampilianpa in zong Siansuahna(Kilemna) ni ciangin Siangtho Mun
nusia in mawh thoihna gansi tawh Pasian mai ah lut a, a ki sik kik tak
tak Israel te mawhna te va sut sak hi. Tua lim mah zui in Khrist in eite
Palai sepna cial khat zo ta a, a cial dang khat ah lut in mawhneite adingin
Pa mai ah Ama sisan tawh va lut ta a hi hi.

               Hi bang ditdet thu Jesu a Lam-ente in 1844 kum in thei nai lo uh
hi. Honpa hong pai ding a lamet hun uh a khen’ khat ciangin Ama hong
pai ding bel nai pel mawh ve ve ding hi ci in um uh a, thu piang khat bel
om ham tang ding hi ci a a up mah bangun Pasian mai a Khrist Palai
nasepna cial masa a zo ta na hi takpi hi. Topa meii tawh hong pai mazek
in mite hun hoih hehpihna kongkhak ki khak ta ding cih Laisiangtho hilhna
amaute tung ah ki lak hi. Mite in zongin, kiu in, a kah uh hangin hehpihna
kong ki hon’ nawn lo ding hi Laisiangtho in a cih hun pen tua hun ciang
a hi ta hi. Khrist hong pai ding hi ci a a up ni uh hi thu hi a, Ama hong pai
ma zek a hong om ding a hi kei nam ci in ngaihsun uh hi. A kosiathei mite
hansanna leh gamtatna te hangin, Thukhenna hun hong tung zo hi ci a
patau kona lah ki tangko khin ahih manin, leitunga ding in asep ding uh
aman khinta in seh uh hi. A gammang mawhnei mite gup khiatna ding
zong lunggulh in nei nawnlo uh hi. Pasian in Lungdamnathu ading in
hehpihna kong khak ta ahih manin, a Khasiangtho zong a dokkik ta bangin
ngaih sun uh hi. Tua thu teng in hun hoih bei in “migitna kong ki khak zo
hi,” ci-a a upna uh a kip sak hi.

                 Biak-buk thu a tel kan uh ciangin thuman khuavaak aki tel zawin
hong mu uh hi. Ni 2300 beina 1844 kum ciangin vai thupi khat tei tei
piang ding hi cih a lametna uh bel a maan a hih lam ong tel ta uh hi.
Mihing te in Pasian mai a zuat theih nading uha kum 1800 vaal a kihong
hehpihna leh lametna kong khak pen kikhak in, mawh mai siang na ding
in Siangtho Bel Mun ah Khrist’ siampi sepna tawh va lut hi. Ama
mawhsutna cial khat ki khak ta a, a cial dang khat hong sem ta a hi hi.
(430) Mawhneite adingin Khrist mawhsut nasepna “kong a ki hong” lai
cial khat Van Biak-buk ah a om lai hi.

                Mangmuhna sunga Khrist in pawlpite a hopihna kammal pen tu
laitak hun a hi hi: “A singtho mi, a thuman mi, David’ konghon’na anei
mi, kuama theih loh dingin hong in, kuama hon’ theih loh dingin a khak
thei” ci hi. Mang. 3:7,8.

              Tua hi a, Jesu in mawhsutna nasepna ah a lut ciangin upna
tawh a zuite in Ama Palai nasepna nop tuam pih uh a, tua mawhsutna
nasep a entel ding khuavaak hong kipia pen a nial mite in tua
noptuamna ngah lo uh hi. Khrist hong pai masak lai a khuavaak a na
nial Jewste, leh leitung Honpa-a Amah a saang nuam lote in Ama
hong maisakna ngah thei lo uh hi. A Palai sepna hangin a nungzuite
in thupha angah theih nading in Jesu van ah kah to-a, Van Biak-inn
sung ah a lut ciangin Jewste khuamialpi sung ah ki nusia cip lel ta ahi
hi. Leitunga amau bawl niloh lai lai ki thoihna leh biakpiakna teng a
mawkna asuak hi. Tua amau bawl lai lai limciin’na mawhsutna pen a
beita ahi hi. Mihingte muh theih sepna pen Pasian mai ah a ki bei sak
ta hi a, tua kong ki hong nawnlo hi. Jewste in vantunga Ama sep
mawhsutna bek tawh a ki ngah thei hotkhiatna na nial kha khin zo uh
hi. Tua ahih ciangin amau in Pasian tawh kizopna nei lo uh hi. Amau
adingin kong ki khak ta hi. Amaute in Khrist thei lo uh a, Pasian mai
a ki thoihna maan leh Palai in saang lo uh ahih manin Ama Palai sepna
noptuam pih kha lo uh hi.

                Tua thu um lo Jewste omzia in tu hun-a thu umlo Khristian te
omzia ding kawk khol a hi hi. Amau in a migi Siampilianpa nasepna a
theih-in thei nuamlo tang hial uh ahih manin thei kha lo pah takpi uh
hi. A lim ciing nasepna a ki zat lai-in Siampilianpa Siangtho Bel Mun
ah a lut ciangin Israel te khempeuh biak-buk kiim ah ki khawm uh hi.
A ciliap (431) huai thei pen pen ki niam khiatna tawh Pasian mai ah
ki aapna nei uh hi. A mawhnate uh maisak nading leh mipi lak pan
paih khiat athuakloh nadingun a thuum uh hi. Tu in a tatak
Siampilianpa in siansuahna(kilemna) a bawl laitak hi mawk hi cih ih
theih ciangin bang zah takin ki aap pha zaw lai ding kul hiam cih
phawk huai mah mah hi.

                Pasian in migitna tawh patau kona a sawl pen nial mawk ding hi
het lo hi. Noah hun lai in tangko ding thupuak khat ki pia hi. Tua
thupuak ana saan’ zia uh tawh kizui in amaute a suakta ding uh ahi lhi.
Amaute in thupuakna nial uh ahih manin Pasian Kha Siangtho in mihing
te kiang pan ki dok khia kik a, tuileet vuh cip in a ki sia cip uh hi.
Abraham hun lai in Sodom khua a teengte mawhna pan a dal Kha
Siangtho daai hiau hi. Lot, a zi leh a tanu nihte lo buang van pan-a ki
khiat suk meikuang in su mai mang cip hi. Tua mah bangin Khrist hun
ciangin zong ahi leu leu ding hi. Thu um lo tua hun lai a Jewste kiang
ah, Pasian Tapa in “En un, na inn uh mi omlo gam simthamin kinusia
ding hi” ci hi. Matt. 23:38. Ni nunungni en suk leu leu in mong neilo
vanglianpa in, “Tua mite in gupna a ngah nadingun ki-itna tawh kipawl
thuman a sang kei uh hi” ci hi. “Tua ahih ciangin amuate in thuman
thutak umlo in, gitlohna-ah a nuamsa mi khempeuh in thukhena ngah
nading un, zuau thu um dingun, khemna in hahkata a sep theihna thu
Pasian in amaute lakah a piangsak hi,” ci hi. 2 Thess.2:10,12. Pasian
thumaan kihilh pen nial uh ahih manin Pasian in Kha Siangtho dok khiat
ciangin, a deih zawk uh zuau kheemna tawh a ki diah cip ta uh hi.

              Ahi zongin Khrist in mihing te ading Palai seem lai ta dih a, a
zong mite tungah khuavak hong pia thei lai hi. A masa in Jesu alam432
ente in hih thu atheih loh uh hangin a nung muh tel uh a, Laisiangtho in
amau dinmun maan hilh tel ahih ciangin a mai uh hong vang pha saan
leu leu hi.

             1844 hun hong bei a, Advent thu upna a leen lai te tung ah
bawlsiatna lian thuak hun tawl khat sung hong om hi. Amaute in amau
din mun maan a tel theih man un Van Biak-inn ah a lungsim uh nga-in a
ki tawl dam sak uh hi. Mi pawl khat in Kha Siangtho makaih Advent
nasepna pen Satan makaih leh a sawltakte bawl, ci in hun seh hilhkholhna
(432) nial-in nusia uh hi. Pawl khat in bel sepna omsate ah Topa in
hong makaih hi cih thei in kip takin leen cinten uh hi. Pasian deihna
theih beh zel uh-a, A Siampilianpa in amaute’ mawhsut nadingin
biakbukah a dawlnihna ki pan ta hi cih a mu uh hi. Tua pen upna tawh
ih zuih kul hi ci in mutel uh a, leitunga pawlpi nasepna zong ma kihial ta
ding hi cih a thei uh hi. Amautein vantung mi khatna leh nihna tangkona
atel zaw in thei uh a, Mang. 14 sunga vantung mi thumna tangkona thu
saang ding leh tangko sawn dingin hong ki ging ta uh hi.

No comments:

Post a Comment