Wednesday, October 19, 2011

16. Biakna Suahtakna Zonga Zinkhia Papite.

  16.Biakna Suahtakna Zonga Zinkhia Papite
(289)
               ENGLISH Puahphate in Romete upna a paih khiat laitak nangawn
un tampi mah a vom lai lai lai uh hi. Church of Englandte in Romete
upna leh a thuneihnate a nial uh hangin ngei leh a zeh bawl tuam tuam
te uh a biakna lak uh ah a hel khak lai uh tampi a om hi. Tua na neuneute
sunglam upna tawh zong kisai tak tak lo hi. Laisiantho in sawl lo ahih
manin kul zong kul lua khol lo hi. Zong ki khaam lo ahih manin siatna
lua nei khol lo hi ci uh hi. Tua banga azat pih man un Rome tawh a ki
kaaknateng uh cih-kik sak ahih manin Rome thu um te in zong Protestant
upna a saan’ theih nadingun Rome thu zuite kiang ah Protestant
upna mah hoih zaw hi ci uh hi.

              Thu luisa len tentan nuam, upna kihel niknek alungkim thei
pawlte in hih hansuahna pen hoih sa pah uh hi. Ahih hangin a tua ci
ngaihsut lo pawl khat zong om hi. “Rome upna leh Puahphatna ki
lamdanna” a a saan uh tua kuamthukpi tungah tung ah kizop kikna lei
dawh ding cih pen saan’ hak a sak pen uh a hi zaw hi. – Martyn, Vol. 5,
p. 22. Bang hang hiam cih leh tua kilamdannate pen saltaan’na pan
suahtak khiatna ciamtehna-in a seh uh a hih manin, kigawm kik ding a
ut kei uh hi. Pasian in Amah a kibiakna zia ding a kip-in a bawlsa hi a,
mihing in beh lap thei lo, dok khia thei lo hi ci in a um uh hi. Lampial
khiatna lianpi a pianna zong Pasian thuneemna pawlpithu tawh a beh
lap hang uh ahi hi. Rome in Pasian khaam (290) loh pi khaam-in, aki
cian mahmah a sawlnate lah a khaam zel hi.

               Hun masa lai-a pawlpi sianthozia leh baihlamzia din munte
mitampi in lunggulh kik uh hi. Church of Englandte biakbawlzia pawl
khat ah milim biate’ zat ngei ciamtehna pawlkhat vom lai sa lua uh
ahih manin, tua bang biakna asaan ding uh alungsim uh ki awi thei lo
uh hi. Ahih hangin leitung uk thuneihna in a omsa pawlpi pan pih in
tua pan-a a tuam om ding uh phal lo hi. Amau kiang mah ah ki khawm
ciat dingin Upadi in len a, biakna pawl tuam tuam phuat ding khaam
ahih manin thumanglote thong khiatna, nawh khiatna, leh sihna daan
ki pia hi.

               Kum zalom 17 kipat tuung pawl in England kumpi tokhom-a
hong kah thak kumpi pa in Puritan pawl in “thumang ding, tua ahih kei
leh a gam pan nawh khiat ahih kei leh a nasia zaw lai khat hiam thuak”
sak dingin angimna gen khia hi. – Bancroft, George, “History of the
United States of America,” Part 1, ch. 12. par. 6. Sawl manglote sabetin
ki beng a, bawl sia-in thong ah khia uh hi. Mai lam ah hunnop zaw
hong pai ding zong lamen thei nawnlo uh hi. Tua ahih manin mi tampi
in Pasian na asep theih nadingun a sung lam upna bang uh tawh gam ta
dingin hong khen tat ta uh hi. “England pen amau teen’ theih nading
mun hi nawnlo mai ta hi,” –Palfrey, J. G., “History of New England,”
ch. 3. par. 43. Tua ahih manin, kimkhatte in Holland gam beel uh hi.
Haksatna, supna leh bai-na, thongkiatnate tawh ki talsik pah uh hi. Amau
vaihawmnate kidaltan zela, a galte uh khut sung khawng ah ki lehheek
zel mai hi. Ahih hangin thuak tentanna leh kipna in a tawpna ah zawhna
ngah sak a, a na migi Hollandte tuipigei Dutch Republic tengah bukna
mun a ngah thei uh hi.

               Amaute a taai uh ciangin a inn alo uh leh nuntakna-a a ki sam
nate nusia uh hi. Gam dang ah zin le leeng vasuak uh hi. Midang,
paudang, ngeinadang tuamtuamte lak ah peemta va suak uh hi. Tua lak
ah a neek a dawn ding uh a va zon’tawm uh kul hi. A khanglai thahat
lokhote in tu in set nasep peuh hong sin uh hi. Ahih hangin lungkim
takin ahi bang bang hanciam tozel uh a, phunna nuakna, leh hun mawkval
cihte om saklo uh hi. Zawn’ leh ngau in hong vunheek zel hi. Ahih
hangin a buaisak omlo Pasian piak khaalam thupha a ngah pen tawh a
lungdam uh hi. “Amaute in leitung ah zin le leeng ahihna uh thei in,
leitung nate sangin amau lametna gam (291) vantung bek mitsuan in a
ki lung nuam sak uh hi.” – Bancroft, part 1, ch. 12, par. 15.

              Ki nawhkhiatna haksa lakpi mah ah itna leh una ah khang in a
khauh uh hi. Topa khapna muang uha, a ki sap hun ciangin Amah’n
zong a huh khial ngeikei hi. Ama vantung mite in amaute vilden a,
hansuah-in huh uh hi. Tua bangin Pasian in amaute tuipi kantan dingin
asawl hi. A tate uh luah toh theih ding biakna suahtaknagam lam
manawh-a a zuan dingin lampi ki hong bang bang a zui uh hi.

               Hehpihna thupha a ngah theih zawk nadingun Pasian in A mite
sittelna leh gentheihna a thuak dingin aphal hi. Pawlpi a ki pahtawi
theih nadingin zong netniamna thuak phot uh hi. Pasian in Amah
muangte nusialo ahihna leitung mite mai-ah a lah theih nadingin A
vangliatna a zangh ding hi. Satan leh migilote-in Pasian minthanna dal
nadinga a nuai-siatna munte nangawnah zong Pasian in uklai veve hi.
Tua manin bawlsiatna leh nawh siatna in suahtakna ngah nading lampi
hong in, A mite mun muanhuai ah apuak zaw hi.

               Puritante in Church of England pan a ki khenkhiat ding uh ciangin
amau leh amau ki pawl in kiciamna bawl uha, a suakta Topa mite ihih
mah bangin “Pasian thu i theihsa teng leh i theih beh a om leh zong tua
bangin zuikhawm ding,” ci in kiciam uh hi. – Brown, I., “The Pilgrim
Fathers,” p. 74. Tua lungsim pen puahphatna maan hi a, Protestantte
thubulphun ahi hi. Tua ading mah in Holland gam panin Gam Thak
(America) ah mun a va zong uh hi. A Pastorpa uh, John Robinson, pen
amite tawh a paikhiat khawm pah theihlohna thu khat hong om ahih
man in, tua a pai khiate a kam vai khakna ah: “Sanggamte aw, tu in eite
ki khen phot ding i suak hi. Note mai kong muhkik dong ka damlai
ding hiam cih Topa bek in thei hi. Topa in a hong seh-in, a hong seh kei
phial ta leh Pasian leh a vantungmite mai ah kong vaikhakna in, Keimah
in Khrist nung ka zuih bangin keima nung hong zui unla, a gamla zaw a
(292) luangleet in hong om kei un. Pasian in a sep dan tuam khat
pepeuh tawh Ama thumaan hong lahkhiat beh leh, tu a note tunga kei
hong sepna dan bangin thumaante saang dingin na kiging un. Topa in a
thumaan khuavak hong taang khia sak beh lai dingin ka um hi,” ci hi. –
Martyn, Vol. 5, p. 70.

               “Kei hih theih pan in a ki puahpha pawlpi pawlkhatte tawm vei
sung hong hanciam hehu uh a, amau ki puahphatna khut zat khenga a
masawnna lah a neihnawn tuanloh pen uh ka dah pih mahmah hangin
piang zo tuanlo hi. Lutherante in Luther muh val behlap zolo uh
hi….Calvin pawlte zong, na muh uhbangin, a makai uh Pasian mipa in
a nusiat ciangin thumaan khempeuh a mukhin naikei uh hi. Tua hi napi
a muhna sa ciang bekah belh tentan mawk uh hi. Hih pen a dahhuai
mahmah thukhat ahi hi. Amau in amau hun-a khuavaak taang angah ta
uh zongin Pasian deihna zah khuavaak khempeuh ngah kimkhin nailo
uha, tu in amaute nungta lai uh ahih teh a baan a khuavaak zaw a muh
beh uh ciangin a saan’ sate uh mah bangin a saan’ behtoh zel ding uh
ahi zaw hi. – Neal, D., “History of the Puritans,” Vol. 1, p. 269 (two
vol. ed. 1848).

               Na pawlpi un a zuih thu leh zuih ding a cih thu Topa deihna a
om khempeuh zui dinga na kiciamna uh phawk tawntung un. Ama
Laisiangtho sunga ki gelh thu omte mah ahi hiam telsit in thumaan
khuavaak Pasian deihna ahih nak leh zui ding, ci-a Pasian tung leh note
kikal a na kiciamna uh phawk un, ci-in kong hansuah hi. Saan’beh ding
Thumaan na neih uh ciangin na saan’kip ma un Laisiangtho sung mun
dangte tawh enkaak un. Bang hang hiam cih leh, hih Khristian a hong
langpan’ khuamial sahpi panin khuavaak taktak theihtelna thakhat a
hong pusuah ding haksa mahmah hi. – Martyn, Vol. 5, p. 70, 71.

                Lungsim sung upna zuihthei nadingin suahtakna deih manin
Peemtate in tuipi kantan uh hi. A lauhuai siatnate thuakngam uha,
gam mangtulak gam sung lau huaii na haksatnate thuakngam in
America tuipi gei ah va ki sepkhia uh hi. Tua bangin minam lianpi
kiphuhna bul hong suak uh hi. Pasian kihta mi hoihte ahih hang un
Pemtate in biakna suahtakna thubulpi zong mankha tatak nailo uh hi.
Amaute ki piak ngamna hangin (293) suahtakna a ngah nading
hanciam uh hi napi in, mi dangte tungah tua bang lian mah in piak
sawn ding zong ngim nailo uh hi. “Kum zakhawk 17 laite in thu
ngaihsun pen, nuntak hoih pente in zong Laisiangtho Thak sungpan
hong pokhia thubulphuhpi ahi mihingte upna hong khen tel sak Pasian
hi cih thu a phawk mi tawm mah mah hi.” – Martyn, Vol. 5, p. 297.
Sunglamupna ukcip a, thumanglote daan liau theih nading Pasian in
pawlpi thu pia hi cih upna pen pope thukhial sung ah kip khin lua zo
hi. Puahphate in Romete biakna ukcipzia a nial uh hangin midang
tungah suahtakna piak ding lungtang a paai kei veve mawk uh hi.
Sawt veipi ukcipna khuamial sungah Khristian upna khempeuh pen
popethu in tuamcipkhin ahih manin, tua thute panin zong apeng khia
tatak nailo ahi uh hi. Massachusetts Bay-a peemte lak ah sia khatpa
bang in, “Ki khahkhongna in leitung buppi ah Christian langpan na
lungsim piang saka, pawlpi in lah tua bang lampialte daan a pia ngei
kei hi,” ci hi.-Idem. p. 335. Pawlpi mite bek in kumpi sung ah thu nei
thei dinga, mi khempeuh in biakna na seemte vaak in, mangpi seemte
in Upna lampialte phiat theih nading thu pia ding hi, ci-in pawlpi in
gam-ukna a let theih nading thukhun khat a bawl uh hi. Tua bangin
leitung uliante pen pawlpi khut sung ah hong leh om uh hi. Tua ngeina
ong zuih uh ciang in a ki dal zolo a thaman dingin bawlsiatna hong om
pah hi.

                Peemta masate hong dinkhit kum sawm leh khat ciangin Roger
Williams zong tua Gam Thak(America) ah hong pai hi. A mah zong
Peemta masate mah bangin biakna suahtakna ngah nuama hong pai ahi
hi. Suahtakna pen, bangbang um ta le uh, mi khempeuh tawk kisai aituam
van hi cih thu a mu hi. Hih thu hongmuh hun in tua zah-a mu mi omlo
phial lai hi. Amah pen thumaan zong takpi mikhat ahi hi. Pasian thumaan
khuavaak a kim in ki ngah kim nailo ding hi, ci-a Robinson tawh um
khawm mikhat ahi hi. Williams pen “tu hun a biakna suahtakna thu leh
mi khempeuh Upadi mai ah ki zakim ciat uh hi, cih thukhun akip na
dingin a vaihawm masabelpa ahi hi.” – Bancrost, part 1, ch. 15. par.
16. Thukhen mangpite in tatsiatnate dal bek dinguh a, biakna tawh kisai
sunglamupna pen ukcip ngeilo ding uh hi, ci in a gen hi. Amah in,
“Mipi leh thukhen mangte in mihing leh mihing (294) kikal a thu
piangte bek khenthei ding uha, mihing leh Pasian kikal vaite a vaihawm
sak uh ciangin amau sep loh dingpi asem uh ahih manin a lau huai hi.
Bang hang hiam cih leh, thukhem mangpite in upna leh lungsim tung ah
ukna thunei mawk leh tu ni in upna khat hong kip sak ding uha, zing
ciangin upna dang khat hong kip sak leuleu ding uh hi. Tua hi leh England
gam a kumpite bawl bang leh Rome pawlpi popete leh Councilte
in a hih ngeisa uh bang mah in hong hih kik lel ding uh hi. Tua pen
buaina kaikhawm upna hong suak lel ding hi cih pen siangtak teltak in
ki mukhol thei lel hi” ci hi. – Martyn, Vol. 5, p. 340.

              A ki kipsaksa pawlpi ah va kikhop loh ding pen daan thuakna
ahih kei leh thong khiatna hong suak mawk ding hi. “England gama ki
neisa thukham a suuk sia penpen zawh thawhthu tawh biakna piak ding
thu ahi hi, ci-in Williams in upadi a mawh siat hi. Mite in upna ki
banglo pi zawhthawh in munkhat ah gawm ding pen mihing neihsa
suahtakna suksiat sakna leh simtatna nam khat ahi hi….’Ut thu-a
lungkimna omlo pi in, biakna vai ah kua mah ki heenciplo ding hi’ a cih
ciangin alang lamte in, ‘Bang hi eh! Naseemte in a thaman a ngah ding
kilawmlo ahi hiam?’ ci uh a, a upnate lamdang sa in dong uh hi. ‘Hi
mah hi, a cialte tung pan thaman a ngah ding uh hi,’ ci in adawng kik
hi.” – Bancroft, part. 1, ch. 15, par. 2.

                Roger Williams pen a ki zahtaak, a ki it, leh a muanhuai siakhat
ahi hi. Siamna nei, thumaan in a lungsimkho, leh mi tunga adik acingh
mi hi napi thukhen mangte in pawlpi tunga thuneihna a neih dih zenzen
pen nial in, biakna suahtakna a nget pen koihkhong theilo hi. Tua upna
thak ki zangh leh “a gam din zia leh kumpi ki ukna thubulphuh khempeuh
kilum-let ding hi” ci in gen uh hi. – Idem., par. 10. A tawpna ah amah
pen man bel manlo ding, ahih hangin peemta hihna gam pan in hawlkhiat
dingin thukhenna hong nei uh hi. Tua manin phalbi khuadam huihsia leh
guahsia lak ah kuama nawk nailoh gammaang tulak nawk in taaikhiat
hong kul hi.

               “Nipikal 14 sung kei kia-in khua dam haksa sung ah bang an nea
koici nuntak ka hiam, koi ah bang ci giah ka hiam zong ka thei kei hi,”
ci hi. Ahih hangin va-akte in gam lak ah hong vaak uh hi” ci hi. Sing
hawm sung khawng peuh abelh leh a giahphual ahi zel hi.– (295)
Martyn, Vol. 5, pp. 349, 350. Tua bang in zawi neu zong omlohna
vukkhal lak leh gammaang tulak lak nawk in Indian minam lak khat
atung hi. Amaute amaute itna leh muan’na a ngah dongin
Lungdamnathumaan hilh in, na a seem hi.

                Akhakha-in a vakthap ciangin atawpna ah Narragansett tuipipiau
a tung hi. Tua lai ah biakna suahtaakna maan taka kizatna dan ahi
tu hun a gam ki-ukzia masa pen hong phut hi. Roger Williams
thubulphuh pi pen in, “Mi khempeuh in ama sunglamupna bangin
suahtakna tawh Pasian a biak theih nading thu a hi pen hi”. – Idem., p.
354. Tua ama peemna gam meengno Rhode Island pen netcipna thuak
teng in beel uha, punto na leh mai nawtna mun in nei uh hi. Leitung
ukna leh biakna suahtakna in gam ukna thubulpi pen a suah dongin
America gam a lawh zo hel hi.

               Tua mimal thuneihna kip pen American makai masate in thukip
dingin lai na bawl uh a, agam un suahtakna a ngah ciangin tua
thu,kipsakna nei uh hi. “Mi khempeuh pen a ki zakim-in a ki piang sak
ahih na thu tel-in kho tak in ih pom hi. A Piangsakpa in amaute ciat
tungah kuama suhkhiat sak theilo thuneihna a pia hi. Tuate lak ah
nuntakna, suahtakna, leh lung muang-a nuntakziate” aki hel ahi hi.
Gambup Upadi ah zong tua thu kipsak in, ngentel mahmah sa in suksiat
sak theihloh sunglamupna phalna ahi hi. “United States sung peuh mah
ah mipi tawh kisai zum-a naseem ding mite biakna tawh sittelna ki neilo
ding hi.” “Congress in biakna khat peuh huamna nading leh ut peuh
biak theihna a khaam ding in thukhun khat peuh bawl theilo ding hi,”
ci-in nagelh uh hi.

              “Gam thukhun bawlte in a mihing leh Pasian kizopna pen mihing
adingin tawntung thubul ahih ban ah, Upadi bawlte khat pepeuh sangin
zong tungnung zawa, sunglamupna thuneihna thupi pen hi, ci-in saang
uh hi. Thumaan phuhkip nadingin vaihawm tawm pen kicing zolo, kulloa,
tua pen ei mau pum sung ciata i theih theihna sunglamupna pana kip
ding hi zaw hi. Tua banga sunglamupna ki ukcip saknop man mah in mi
tampi ki that a, ki bawl sia-in, mei tawh kihal hi. Mite in Pasian tunga
a bawl ding uh thu mite thukham sangin thupi sa zaw uh a, amau
sunglamupna tungah kua mah in thu neitheilo hi. Tua pen (296) pianpih
thubul hia, kua mah in phiatsak theilo hi.” – Congressional Documents
(SUA), Serial No. 200, Document No. 271.

              Tua thu Europe gamte ah hong kizak ciangin, mi khempeuh in
amau nasepna gah lungnuam tak in ne-a, sunglamupna bang zuihtheihna
gam om hi, cih hong theita uh hi. Tua nopsana lem-lawh nuam in gamthak
tuipi gei teng ah a lomlom in hong ki sepkhia nainai uh hi. Tua bangin
Peemta ki behlaplap in hong dim hi. “Massachusetts gam in thupiak
tuam khat nanei a, Atlantic Tuipi kantan-a ‘bawlsiatna, gal leh gilkialna,
netniam bawlsiatnate tai san-a hong peemte’, kua gam kua mi hita leh
Khristian peuh mah huh in, pawl bawl ding cih thu na nei uh hi. Tua
ahih manin galtaite leh mi’tuatcilte in tua mun hong beel uha, leitung
mi namkim ki suktuahna mun hong suak hi.” – Martyn, Vol. 5, p. 417.
Plymouth-a hong tun cil khit uh kum 20 ciangin Peemtate a tul tampi
New England ah hong ki phualsa uh hi.

             Amau zon’thu a ngah nading un, “gim leh tawl ban ah sum zat
ciil thiamthiam-a ki vaakna a zon uh a kul hi. A gam leitang hoihna
in, khawhsa a kham uh ahih manin, lunglen nading thudang bang mah
a ngaihsunlo in a om dan ciang uh tawh lungkim lel uh hi. Kipawlna
zong damdam-in hong khangto hi. Gam nuai taktak hi a, haksatna e
thuak keeikaai uh hi. Suahtaakna in zungkip thukpi akhak dong in a
khitui uh leh a atal pan atak khia a khua-ul uh tawh tuibuak in akem
den uh hi.

               Laisiangtho pen upna phuhna bulpi, pilna kipatnabul, leh
suahtakna phuhna khuambul in zangh uh hi. Tua thubulte thanuam
takin a innsungte, a saangsungte, leh a biak innsungte ah kihilh uh hi.
Tua pan in sum zatsiamna, pilnate, sianthona, leh ki deek ki daamnate
hong gah khia hi. Tua Puritante teen’na sa munte ah kua mah “zukham
peuh, a ki ciam tantan peuh, a hih kei leh khut dawh ngen peuh” ki
mulo hi. – Bracroft, part 1, ch. 19, par. 25. Laisiangtho khun thute aki
zuihna mun ah minam lungmuanna leh khantohna a om thu a kilangsak
teci a suak hi. A thaneem a tangsuah peemtate hong khang khiato in a
vanglian gamlianpi hong suak uh hi. Tua banga “Pope leh Ukpi om
selo-a hih zah a khangto pawlpi leh gamlian” leitungin amuh uh ciangin
lamdang sa in a en hiaihuai uh hi.

              Tua baan ah zong America tuipi geite ah mi hong lut behbeh lai
a, Peemta masate tawh a heekzia uh hong ki lamdang semsem ta hi. A
masate upna leh sianthonate hong ki zalh hangin a mihing pung in leitung
ham-phatna a zong mi hong tam seemseem (297) ciangin nuntak siangtho
huuzaap a hong neem seemseem hi.

               Peem masate zat ngeina ahi pawlpi mite bek in Me pia thei a,
kumpi zumte lenthei ding cih thu in kisiatna lianbel hong tun’ hi. Tua
thu in a gam-ii sianthona a kippaisuak nading deihna ahi hi. Ahih hangin
pawlpi nitna a piangsak zaw hi. Biakna ka nei hi cih pen Me khiat
theihna zum sung nasep ngahna-a kizangh hong suak ahih manin mi
tampi in a leitung vaiteng uh tawh lungdamin, ki khellopi-in pawlpi
tawh ong kizom uh hi. Tua bangin a ki khello mite tawh pawlpi a ki
helzau hong suak hi. Sia seemte in zong a upna uh panin lampial bek
loin Kha Siangtho puahphatna cih nangawn a thei hetlo hong om uh
hi. Tua baan ah limhoih lopi lak kha ta uh a, siatnate hong tungin
Constantine khang pan tu hun dong kumpi in pawlpi a huh zel uh
ciangin Lungdamnathu tangko nasepna pen leitung kumpite huh loh
in a piang theilo ding bangin ze etna hong om hi. Ahih hangin “Hih
leitung in ka gam hilo hi” a ci zaw hi. Johan 18:36. Kumpi leh pawlpi
ki gawmkhawmna pen thu neuseh ding ahi kei hi. Tua bang ciangin
leitung in pawlpi a hong neh sangin pawlpi in leitung tawh ki neh zaw
pahpah den hi.

               Robinson leh Roger Williams thu bulphuhpi ahi Khristiante in
Pasian Laisiangtho pan a hong taang khia thumaan khuavaak pepeuh
zui dingin ki ging den ding, cih thu pen a suan a khakte un mangngilh
zel uh hi. America-a Protestant pawlpite hita leh, Europe-ate in hi ta
leh puahphatna thupha saan ding a deih uh hangin, tua puahphatna
lampi a mansuah uh hi. A hunhun-in thumaan thak tangko ding leh
sau veipi a ki khial thute pholaak ding mi muanhuai tawm kha nono a
hong om zel hangin, a tamzaw in Jesuh Khrist khang lai-a Jewste hun
lai leh Luther khang lai-a papistete mah bangin a pate up leh nuntak
ngeina ah lungkim lel mawk uh hi. Tua ahih manin biakna pen (298)
ki ngeina seh lel uh hi. Pasian khuavaak tawh mai anawt nading munte
ah nilkhiat lel ding amanlo thuciin khawngte pawlpi in zangh nuam
lailai kha den uh hi. Puahphatna lungsim puak daaikik hiau a, Luther
hun-a Rome pawlpi in puahphatna a kisap luat mahmah zah dek takin
Protestant pawlpite in puahphatna ki taangsam ta uh hi. Leitung
vai bebek hong dim a, khalam an kham ding sangin mihing ngaihsut
peuh thupi saan’na leh Pasian thumaan hilh nading mun ah mihing
phuahtawm thu peuh ki hilh kik ta uh hi.

                Kum zakhawk 19 kipat tuung lai a Laisiangtho ki hawmkhiatna
taang zaipi leh leitunga khuavaak a taang pen a hong ki lang khia
thumaan hilhna leh biakna nasep nading in zanglo uh hi. Satan in nidang
bangin Pasian thubu selmang zonawnlo a, mi khempeuh ngah zawh theih
dingin ki bawl ta hi. Ahih hangin ama ngimna a taang tun’ theih veve
nadingin Laisiangthobu a zaang khai ngaihsutsak veve hi. Mite in
Laisiangtho sim nuamlo uh hi. A khiatna maanlo saang uh a, Laisiangtho
tawh kituaklo upnate pahtawi zaw sak hel se leuleu hi.

              Bawlsiatna tawh thumaan pen ki nen-cip zolo zaw cih amuh
ciangin, Satan in a ngimna a kheel hi. Upna helzau-in, lampialna lianpi
leh Rome pawlpi hong piankhiat lai-a thute mah a zanghkik sak hi.
Milim bia banglel a suah theih nadingun leitung nate tawh kisawh
pawisak in Khristiante a zol hi. Hun beisa a kisiatnate sangin tu-a
kisiatnate neu zaw tuanlo hi. Pawlpi sungah ki phatsakna leh
uangtatnate tawh ki vaakthau in lampial in nin khin uh hi. Satan in mi
mak tampi a suksiat nading in Laisiangtho sung thumaante heikhiat
nading a azat pupa ngeina thuciinte in zung thukpi khaa khin hi. Pawlpi
in tua thuciinte keem in huut na un, “misiangthote tung a kipia
thumaan”te awlmawh zaw nawnlo in a din munlui mah uh ah kip tentan
uh hi. Puahphate sepkhiat leh a thuak lawh uh thubulpite tua bangin
niam koih suk khin hi.

No comments:

Post a Comment