Monday, October 3, 2011

Pawlpi 7 te thu, Mg 2,3 sung, Pawlpi 5 na,

Dear Laisim mimal,
Azom te,
Pawlpi 5 na, Sardis. Mg 3:1-6. Hih pawlpi min Sardis akhiatna in, Lungdamna la, cih na hi. A hun in AD 1517-1798 kum kikal sung huam hi. Bang hang-a tua min pua hiam cih leh, Biakna puahpha te hong tho zelzul ta a, pope Anaa pen abei kik ta ding hong hi ta ahih man hi. Pasian Khasiangtho 7 leh Aksi 7 aneipa thupiakna in,"Na gamtatna ka thei hi. Nungta kisa kha napi cin, na si hi, cih ka thei hi. Khang-lo inla, amangthang sa te leh a omlai te kipsak in. Na gamtatna te akicing hi, ci-in ka mu kei hi. Kisik kik inla, na saan' thu, na zak thu zui in. Guta bangin kong pai dinga, kong tun' na phawk kei ding hi. Ahi zongin Sardis ah, apuan ninsak lo mi tawm na nei hi. Tua mite kilawm uh ahih manin kei tawh puanpaak silh in apai khawm ding uh hi."
            Hih hun-a pawlpi min lungdamna la, acih mah bangin, Biakna puahphate hong thokhia in, LST sung Upna maan damdam in hong kimuh behtoto ta hi. Papal vangliatna in Anaa hial-a mite uk in Upna maan lo azuih sak hangin, Pasian thumaan LST pen na kikhel tuan lo-a, ahun atun'ciangin thumaan omte hong kidawkkhia kik to to hi.

           AD 538 kum pan kipan in thumaan zui nuamte sisan luan'na hong thuak uh hangin, Waldenses te, Albugenses te khawng in amau upna maan na len cinten uh a, muallak guamlak, gam sung suang kawhawm peuh beel in na nungta uh hi. LST zong amau khut gelh tawh na tei khia uh a, copy na bawlbeh zel in, LST thumaan bangbek in nungta in, bawlsiatna sihna te na thuak lawh uh hi. Amau ki-ap nop lohna, upnakhial ih cihte pen, Sabbath maanlo sunday zuihnate peuh, misite in phawk lailai na neithei a pumsung pan apaikhia sikha khat om hi, cihtepeuh, misite khaa te Purgatory kici mun khatah kikhol phot hi, cihte peuh, tuate ahinglaite in sum pia in Phungzite in thunget sak leh tua Purgatory panin misipa khaa Paradise ah kipiang sak hi, cihte ahi hi. Tua te LST sung ah om lo ahih ciangin uppih nuam lo uh hi. Thumaan len mi pen, abeisiang loh hangin, tawm mahmah a, mualkawm suangkawm peuh ah bucip sawnsawn uh ahih manin, kimu tham lo zah hi ahih manin, Dawimangpa in pawlpi sungah a tokhom angak na tawh gualzo kisa mahmah hi.

           John Wycliff. AD 1324-1384. England-a Oxford University-a sia sem khat hi a, pope Anaa kizat dan maan lo hi, cih na genkhia hi. LST pen Latin pau baan-a kiteikhia ding pope te in aphal loh uh hi a, ahih hangin J.Wyciff in Mangpau in na teikhia hi. Lollards akici apawlpite tawh gualzo na hawmkhia sim den uh hi.
            John Huss. AD 1369-1415. Bohemia-a Prague University ah Rector pi a sem hi. John Wycliff laihawmte na mukha a, maan sa in hong kikhel hi. Launa nei lo thuhilh sia hong suak hi. Pawlpi siatna, pope hoih lohna, mawhmaina tiket zuakna, Purgatory-misite khaa kikholna mun cihte leh misiangtho lim bawl-a biaknate nakpi in gensia hi. Pope te deihna zui in kumpi Sigismund in ahingtang in haltum hi.
             Erasmus. AD 1466-1536. Phuaphatna bawlna ah, amungpi mahmah khat hi. Biakna suahtakna thu nakpi in sem hi. LST bangbek zuih ding nakpi in hilh hi. RCM pawlpi omzia maanlote kawkkhia den hi. Amah kudai puahphapa kici lo napi, nakpi in asem pa hi. Pawlpi in kumpite a leh-ukh zawk dihmawk khawng nakpi in gensia hi.
            Martin Luther. AD 1483-1546. Jesu leh Paul te baan ah Gospel thu anaaksep pen pa hi. Biakna puahphatna ah, Protestant pawlpi aphuangkhia pipa ahi hi. Eisleben khua-a mizawng nu leh pate sung pan piang hi. 1501 kum in Erfurt University ah Upadi sin hi. Asawt lo-in Degree la hi. 1505 kum in Siampi nasepna ah lut hi. 1508 kum in Wittenburg University ah sia sem hi. 1517 kum in pope te mawhmaisakna tiket zuak in john Tetzel hong pai a, mawhna omsa kisikna hanga sumpiak na tawh lak bek hi lo-in, mawh theih nading akhuan leikholhna hong om thu leh, misisa te ading sumpia-a thungetsak na ah, alungtang na sa pen hi. 1517 Oct 31 ni in, Wittenburg college mai ah pope te maan lohna thu 95 gelhkhia in laisuang hi. Pope te in kisik kik dingin zolzol uh a, angah loh uh ciangin Dec 10,1520 in pawlpi pan apaihkhiatna uh'Bull' thohkhia uh hi. Tua Bull pen, mipi muh in, ataw siakna in meikhuk ah khul tum hi.
            1521 kum ciangin Germany kumpi thak hong ngah Charles 5 napa in pope Kusale te tawh Worms khua ah kikhoppi khat hong nei-a, tua lai ah sam in, Tawkik ding ngen uh hi. A zawh loh uh ciangin, mawhsakna pia napi un, amah in huhpa ulianpipi na hau a, na kiselmang ahih manin, athat kha thei kei uh hi. Kumpi ulian Frederick(Cattles) huang sungah kum 2 kiselmang-a, tua sungin Germany pau in LST thak na tei khia hi. 1529 kum ciangin, ama nasep in gamteng leitung zeelgawp-a Protestant min hong pokhia hi.

            Zwingli. AD 1484-1531. Hih pa in, pawlpi pen LST bek din'sanh in nei ding hi, acipa hi. John Calvin. 1509-1564. tawh kop in French pan Geneva ah Protestant na phut uh hi. Pocket Bible Handbook.HH.Halley. 694-699. Mun citeng ah puahphate hong hat a, pope vangliat luatna abeilam ding hong hita ahih manin hih hun huam-a pawlpite min pen, Lungdamna la, cihkhiatna nei Sardis min na la hi. Puahphate min te leh anasepte uh hiah akim in kigen zo lo hi. Leitung-a pawlpi tuamtuam piankhiatna subject ah, akim zaw in kigen hi. Tua thu zong na sim in.
              Khapna. A zomi, puanpaak silhsak in, nuntakna laibu pan amin ka phiat kei ding hi, ci hi.
              Ciamtehna. Mg 6:9. Tuu no in ngana ciamtehna ahon' leh, Pasian thu hang leh asaan' uh Teci pan'na hangin thahna athuak mite biakna tau nuai ah ka mu hi. Amau in: "A siangtho athutang Pasian aw, kote phu la lo-in bang tan vei om ding na hi hiam?"ci uh hi. Amaute puanpaak kipia a, vaihawmna akimh dong atun' nadingin sanggamte in tawmvei thuak lai ding hi, ci hi. Hih ciamtehna pen, 538-1798 kum dong huam hi. A pawlpi in bel 538-1792 kum dong huam hi se hi. Kibang lian lo hi.

              Laisim mimal khempeuh Topa'n kilam thakna hong suak sak ta hen.
Zoplai ding,


Lungdam
Kimnu/nunu.

No comments:

Post a Comment